|
|
Wieshaid van Jezus Sirach 01
01Ale wieshaid komt van de Heer,
en is bie hom veur aiweg en aaid.
02Zaandkorrels bie zee, druppen van regen,
en doagen van aiweghaid - wèl kin ze tellen?
03Högte van hemel, brette van eerde,
oervloud en wieshaid - wèl kin ze meten?
04Veur aal aander dingen aan is wieshaid schoapen,
inzicht en begrip bestonden al veur of tied begunde.
05Bron van wieshaid is t woord van God in hoogste hemel,
heur wegen binnen aiwege geboden.
06Worrel van wieshaid - veur wèl wer dij blootlegd,
heur daip deurdochde doaden - wèl het ze onder t verstand?
07Kunde van wieshaid - aan wèl wer dij openboard,
roem en rije ondervinden dij ze geft - wèl het dij opdoan?
08Der is mor ain dij wies is,
doar men ontzag veur hebben mout:
hai, dij zit op zien troon.
09De Heer zulm het wieshaid schoapen,
hai het heur zain en oetdaild,
heur over zien haile scheppen oetgoten.
10 Hai het heur toupaart aan aal wat leeft,
dij van heur holdt, het hai der mit bedocht.
Laifde veur God is achtboare wieshaid
veur heur aan wèl hai zok kenboar moakt;
hai paart wieshaid tou aan dij ontzag veur hom het.
11 Ontzag veur de Heer brengt lof en eer,
bliedschop en n feestkraans.
12 Ontzag veur de Heer moakt t haart fleureg,
geft vreugde en bliedschop, en n laank levent.
Ontzag veur de Heer is n goave van de Heer,
en moakt t pad vrij noar laifde.
13 Dij ontzag het veur de Heer krigt n goud oetèn,
op dag van zien dood wordt e zegend.
14 t Begun van wieshaid is ontzag veur de Heer,
t is bie dij op hom vertraauwt
in moeke heur schoot al aangeboren.
15 Hai het bie mensken n aiweg fonnement legd,
ook heur noageslacht wordt ze aanvertraauwd.
16 t Onder beslag hebben van wieshaid is ontzag veur de Heer,
zai moakt mensken mit heur vruchten zat.
17 Heur haile hoes moakt ze vol mit zien kostboarheden,
heur schuren mit wat ze opsmit.
18 Wieshaid heur kraans is ontzag veur de Heer,
vree en gezondhaid let ze opbluien.
Ontzag veur de Heer en wieshaid
binnen aalbaaident n geschenk van God dat vree brengt.
Dij van hom holdt, zugt zien eer aanwazen;
19 hai het heur zain en oetdaild.
Kennes en inzicht let ze deelkommen as regen,
dij dat hebben, brengt ze hoog in eer.
20 Worrel van wieshaid is ontzag veur de Heer,
heur takken binnen n laank levent.
21 Ontzag veur de Heer moakt zunden ongedoan,
doar wieshaid touholdt, wordt ale gram ofkeerd.
22 As ain roazens wordt zunder reden,
is dat nait goud te proaten;
zien boetensporege gram wordt zien vaal.
23 Dij geduld het, holdt zok in zo laank as t neudeg is,
totdat bliedschop veur hom opbluit.
24 Hai holdt zok stil zo laank as t neudeg is
en lu zellen t aalmoal over zien inzicht hebben.
25 In schatkoamers van wieshaid liggen wieze spreuken,
mor zundoar het n ofgries van ontzag veur God.
26 Longerst doe noar wieshaid, leef den noar geboden,
en de Heer zel die heur geven.
27 Ontzag veur de Heer bestaait oet wieshaid en ontwikkeln,
traauw en zaachtzedeghaid het hai nocht aan.
28 Heb aaid ontzag veur de Heer,
benoader hom nait op n gemaine menaaier.
29 Speul gain toneel veur mensken
en paas goud op dien woorden.
30 Zet die zulm nait op n voutstok:
zolst valen kinnen
en der mit schoade en schaande ofkommen.
Den brengt de Heer dien verburgen doaden aan t licht,
en vernedert die maank haile gemainschop,
omdastoe hom nait vol ontzag benoaderd hest
en omdat dien haart vol bedrog zit.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 02
01Mien jong, astoe de Heer dainen wilst,
beraaid die den veur op aanvechtens.
02Hol t rechte spoor, wees staark
en wor nait ongeduldeg as die wat overkomt.
03Hol die aan hom vaast en loat hom nait lös,
den worstoe in t leste beloond.
04Neem t aal aan wat die overkomt
en wees ook geduldeg astoe vernederd wordst.
05Want gold wordt zuverd in t vuur,
in ovent van vernedern test God mensk dij hai aanveerdt.
Astoe zaik bist of aarm, vertraauw den op hom.
06Vertraauw op hom den zel hai die helpen,
goa op rechte poaden en stel dien hoop op hom.
07Doe, dij ontzag hest veur de Heer,
kiek oet noar zien ontfaarmen,
goa nait van t goie pad òf, den vaalstoe nait.
08Doe, dij ontzag hest veur de Heer,
vertraauw op hom,
den zel dien loon die nait ontkommen.
09Doe, dij ontzag hest veur de Heer,
hoop op t goie, op ontfaarmen en aiwege bliedschop,
want aiwege bliedschop is t loon dat hai die dut.
10 Kiek noar generoatsies van aleer:
het ter ooit ain west
dij op de Heer vertraauwde en sneu wegkommen is?
Het ter ooit ain west
dij aalaan ontzag veur hom haar en nait heurd wer?
Het ter ooit ain west
dij hom aanraip en gain aandacht kreeg?
11 De Heer het ja meedlie en ontfaarmt zok,
vergeft zunden en redt in tieden dat t ter knipt.
12 O wai, baange haarten en slappe handen,
zundoar dij van baaide walen et.
13 O wai, t twievelachteg haart,
want t het gain vertraauw;
doarom wordt t nait beschaarmd.
14 O wai, dij kop ter nait laanger veurholden,
wat zel ie doun as God joe opzuiken komt?
15 Dij ontzag het veur de Heer,
verzet zok nait tegen zien woorden,
dij van hom holdt, volgt zien wegen.
16 Dij ontzag het veur de Heer,
wil hom t noar t zin doun,
dij van hom holdt, is vol van zien wet.
17 Dij ontzag het veur de Heer,
staait veur hom kloar en moakt zok klaain veur hom.
18 "Loat ons mor in de Heer zien handen valen,
en nait in mensken heur handen,
want zien ontfaarmen is net zo groot as zien groothaid."
|
Wieshaid van Jezus Sirach 03
01Kinder, luster noar wat joen voader zegt en dou der noar,
den zel ie red worden.
02Want de Heer het voader aanzain geven bie zien kinder,
en hai het moeke heur oordail verplicht steld veur zeuns.
03Dij zien voader in eren holdt, moakt zien zunden goud.
04Dij zien moeke hoog holdt, is ain dij schatten verzoamelt.
05Dij zien voader in eren holdt, zel bliedschop aan zien kinder beleven
en as e beedt, wordt e verheurd.
06Dij zien voader hoog holdt, zel laank leven,
dij lustert noar de Heer, geft zien moeke rust.
07Dij ontzag het veur de Heer, eert zien voader
en daint zien olders zo as hai n boas daint.
08Hol joen voader in eren mit woord en doad,
den krigstoe zien zegen.
09Want voader zien zegen zet hoezen van kinder op stiepen,
mor moeke heur vluik slagt fonnementen stokkend.
10 Perbaaier gain eer te behoalen aan t minachten van dien voader,
op dien voader deelkieken strekt die nait tot eer.
11 t Aanzain van n mensk hangt òf van achten dij men veur zien voader het,
en n moeke dij minacht wordt, is n schaande veur kinder.
12 Kinder, wees joen voader op zien ol dag tou steun,
dou hom gain verdrait zo laank as e leeft.
13 As t verstand hom minder wordt, heb den begrip veur hom.
Doe, dij nog in dien volle kracht bist, magst nait op hom deelkieken.
14 Astoe die over dien voader ontfaarmst, wordt dat nait vergeten;
zo baauwstoe weer op wat dien zunden ofbroken hebben.
15 As t nait goud mit die gaait, wordt ter aan die docht.
Zo as snij veur zun, zo smelten dien zunden.
16 Dij zien voader zitten let, is n godslasteroar geliek.
Dij zien moeke maal in hoed moakt, wordt deur de Heer vervlökt.
17 Kind, wees zaachtzedeg in wastoe dust,
den mag men die meer lieden as ain dij geschenken dut.
18 Hou hoger ofstoe bist, des te meer mostoe beschaaiden wezen,
den zelstoe bie de Heer in gunst kommen.
19 Der binnen n bult hoge omes en vernuimde lu,
mor aan zaachtzedege mensken openboart e zien gehaaimen.
20 Groot is de Heer zien macht,
n beschaaiden mensk prist hom.
21 Onderzuik nait wat te stoer veur die is,
perbaaier nait onder t verstand te kriegen wat die boven pet gaait.
22 Richt dien aandacht op wat die opdroagen is,
woarom zolstoe mit verburgen dingen dounde wezen?
23 Vergraim dien krachten nait aan zoaken dij die nait aangoan,
der is die al meer teund as dat n mensk begriepen kin.
24 n Bult lu binnen ja deur aigen verbeelden op biesterboan kommen,
inbeeldens dij naargens op sloagen, hebben heur gedachten in toeze brocht.
25 Astoe gain ogen hest, den hest ook gain licht,
astoe gain inzicht hest, dou den nait krekt of was t aal zo.
26 n Verstokt haart komt per slöt van reken maal van pas,
dij van gevoar holdt, mout dat mit dood bekopen.
27 n Verstokt haart krigt t swoar te verduren,
n zundoar stoapelt aine zunde op aander.
28 n Grootsk mensk wordt nait van zien ellèn genezen,
in hom is worrel van t kwoad poot.
29 n Klouk mensk overdenkt wieshaid van spreuken,
n verstandeg man wil ain en aal oor wezen.
30 Wotter dooft n glìn vuur oet,
meedlieden nemt dien zunden weg.
31 Dij goie doaden weerom dut, denkt aan toukomst,
as e sikkom vaalt, wordt e in t èn holden.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 04
01Kind, pak n aarme zien gerak nait òf,
kiek nait weg van ogen dij vroagen.
02Dou ain dij honger lidt nait zeer,
moak ain in nood nait maal in hoed.
03Moak n verbitterd haart nait roadeloos,
loat n bedelder nait vergees op dien gift wachten.
04Wees nait waaigerachteg veur n bedelder in nood,
keer n aarm mensk rug nait tou.
05Kiek nait aander kaant op as ain bedelt,
geef ain gain aanlaaiden die te verwènsen.
06Want as e die verwènst in zien grammiedeghaid,
lustert hai dij hom moakt het, noar zien gebed.
07Moak die zulm bemind in gemainschop,
boeg kop veur hoge omes.
08Heur mit aandacht noar n aarm mensk,
stoa hom vrundelk en zaachtzedeg te woord.
09Verlös dij onrecht aandoan wer van dij hom te noa komt,
en wees nait benaauwd in dien vonnes.
10 Wees as n voader veur weeskinder,
veur heur moeke as n man,
den zelstoe as n zeun van Alderhoogste wezen,
hai zel van die holden, meer as dien moeke.
11 Wieshaid brengt zien kinder tou aanzain,
en zai zöcht veur dij noar heur op zöcht binnen.
12 Dij van heur holdt, holdt van t levent,
dij heur in aal vrougte zöcht, wordt deurhèn blied.
13 Dij over heur beschikt, krigt ter eer over tou,
en woar of ze komt, geft de Heer zien zegen.
14 Dij heur daint, daint Haailege,
dij van heur holdt, doar holdt de Heer ook van.
15 Dij noar heur lustert, zel rechtspreken over volken,
dij acht op heur geft, vuilt zok vaaileg in zien hoes.
16 Dij op heur vertraauwt, zel heur kriegen
en zien noageslacht zel heur bezitten.
17 In t begun brengt ze hom op kronkelwegen,
zai let hom baang en benaauwd worden,
zai plagt hom mit zien onderricht
totdat ze feduutsie in hom krigt;
zai perbaaiert hom oet mit heur veurschriften.
18 Mor den brengt ze hom op rechte weg,
zai zel hom blied moaken en verburgen dingen openboaren.
19 As e ofdwoalt, let ze hom achter,
dat e te valen komt.
20 Wacht dien tied òf, woar die veur t kwoad,
zörg der veur dastoe die nait schoamen huifst.
21 Der is schoamte dij ain op t verkeerde pad brengt
en der is schoamte dij eer en genoade geft.
22 Wees nait beveuroordaild, want doe dust die zulm schoa aan,
doe most ain nait te veul ontzain, want den komstoe te valen.
23 Spreek as ter verlet om is,
hol dien wieshaid nait bezied om dien goie noam.
24 Wieshaid let zok ja blieken deur t woord,
wastoe leerd hest, wordt dudelk oet dien proat.
25 Zeg niks dat in stried is mit woarhaid,
schoam die veur dien gebrek aan opvouden.
26 Schoam die nait veur dien zunden oet te kommen,
perbaaier stroom van revier nait tegen te holden.
27 Loat die nait aan zied schoeven deur n haalfmaal,
en kiek n machteg man nait noar ogen.
28 Vecht op kroag òf veur woarhaid,
den zel God, de Heer, veur die vechten.
29 Wees nait te wis van die zulm in dien proat,
nait roeg en lòi in dien waark.
30 Gedroag die in hoes nait as n laiw,
en wees veur dien sloaven gain proatjeboksem.
31 Steek haand nait oet om te pakken,
hol hom nait dicht astoe wat geven most.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 05
01Vertraauw nait op wastoe hest, zeg nait:
"Ik kin mie zulm wel redden!"
02Loat dien aalbegeren die nait mitnemen,
geef nait tou aan dien aigen verlangsten.
03Zeg nait: "Wèl het mie wat te kommersietsen?"
want de Heer straft die wizzenzeker.
04Zeg nait: "Ik heb zundegd, mor is mie der wat van overkommen?"
De Heer het ale tied.
05Reken der nait op dastoe toch wel vergeven wordst,
wees nait zo onbezörgd dastoe aine zunde op aander stoapelst.
06Zeg nait: "Zien meedlieden is groot,
hai zel aal mien zunden wel vergeven."
Dou der denk om:
t kin hom begroten, mor hai kin ook kwoad worden,
en zundoars overkomt e mit zien grammiedeghaid.
07Wacht ter nait mit weerom te keren noar de Heer,
stel t nait oet van aine dag op aander.
De Heer zien gram komt inainen lös,
as e die straft, is t doan mit die.
08Vertraauw nait op wat doarstoe nait eerlek aankommen bist,
t helpt die niks in tied dat t ter knipt.
09Most dien zoad nait wannen bie elke wind,
en sloag nait elke ziewèg in,
zukswat dut n zundoar dij mit twij monden prat.
10 Stoa vaast in dien overtugen,
en blief bie dien woord.
11 Wees ter vlog bie om te lustern,
mor neem ale tied veur dien weerwoord.
12 Geef n aander allenneg weerwoord,
astoe wat verstandegs te zeggen hest;
hestoe dat nait, hol die den stil.
13 Van proat komt gelieke goud eer en schaande,
tong let mensk valen.
14 Zörg dat ze die gain rabbelscheet nuimen,
en leg veur diezulm gain hinderloag mit tong.
n Minhoed wordt ja tou schaande moakt,
dij mit twij monden prat, staait n swoar vonnes te wachten.
15 Begoa gain misstap oet onkunde,
gain lutjeke en gain dikke.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 06
01Veraander nait van n vrund in n vijand.
n Minne noam krieg je schimp en schaande van;
dat komt n zundoar over dij mit twij monden prat.
02Loat haartstocht nait boas over die speulen,
dij zol as n bol dien kracht ofwaaiden;
03hai zol dien loof votvreten, die vruchten ofroppen
en die achterloaten as n sore boom.
04Dij deur kwoade haartstocht beheerst wordt,
gaait doar aan onderdeur,
en zien vijanden hebben de gugel mit hom.
05Haddelke woorden moaken n bult vrunden,
dij innemende dingen zegt, krigt n vrundelk weerwoord.
06Loat n bult lu as vrund mit die omgoan,
mor loat mor ain oet doezend dien roadsman wezen.
07Astoe ain tou vrund moaken wilst,
perbaaier hom den eerst oet, vertraauw hom nait te vlog.
08Paardie vrunden binnen bloots dien vrund in goie tieden,
in minne tieden vernemst ze nait.
09Der binnen vrunden dij inainen dien vijand worden,
en joen roezie, tot dien schaande, aan grode klok hangen.
10 Der binnen vrunden dij mit die bie toavel zitten,
mor in minne tieden vernemst ze nait.
11 Zo laank as die t goud gaait, lopen ze achter die aan
en goan ze goudmoudeg mit dien knechten om;
12 mor as t min mit die gaait,
keren ze zok tegen die en loaten die in steek.
13 Blief dien vijanden oet weeg,
en hol dien vrunden in de goaten.
14 n Traauwe vrund is n vaailege schoelstee,
dij der ain vonden het, het n schat vonden.
15 n Traauwe vrund is nait te betoalen,
tegen zien weerde weegt niks op.
16 n Traauwe vrund is t beste meedsien,
dij ontzag het veur de Heer vindt zo'n vrund.
17 Dij ontzag het veur de Heer zöcht goie vrunden oet,
krekt as e zulm is, binnen zien vrunden ook.
18 Kind, loat die van jongs òf aan onderrichten,
den zelst op dien ol dag nog wieshaid vinden.
19 Benoader heur as ain dij aan t plougen en zaaien is,
wacht op heur goie vruchten.
Heur winnen kost die wel wat muite,
mor al gaauw zelst van heur opbrengst eten.
20 Wat is wieshaid haard veur dij niks leerd het,
n haalfmaal holdt t nait bie heur oet.
21 Ze drokt op hom as n stain dij hom slim oetperbaaiert,
zo gaauw as e t redden kin, smit e dij van zok òf.
22 Wieshaid is wat heur noam zegt,
zai is veur mainste mensken nait onder t verstand te kriegen.
23 Luster, kind, neem mien inzicht aan,
wies mien road nait òf.
24 Dou die boeien van wieshaid om vouten,
leg die heur jok op nek.
25 Zet dien scholders der onder en pak heur op,
loat die nait hindern deur heur boeien.
26 Benoader heur mit haart en zail,
en volg heur wegen mit aal dien kracht.
27 Zuik heur, spoor heur op, den leerstoe heur kennen.
Hestoe heur te pakken, loat heur den nait ontkommen.
28 Op t lest zelstoe rust bie heur vinden
en zel ze bliedschop veur die worden.
29 Heur boeien geven die n staarke beschaarmen,
heur jok wordt n stoatsieklaid.
30 Want heur jok is n golden sieroad,
heur boeien binnen sangen goud.
31 As n stoatsieklaid trekstoe heur aan,
as n feestkraans zetstoe heur op kop.
32 Kind, astoe wilst, zelst onderricht kriegen,
astoe die inspanst, zelst klouk worden.
33 Astoe geern lustern magst, zelst inzicht kriegen
en astoe dien oren lös dust, zelst wies worden.
34 Zuik t gezelschop van ol mensken,
luster goud noar heur wieshaid.
35 Luster mit plezaaier as ter over God verteld wordt
en loat die gain wieze spreuk ontkommen.
36 Astoe n verstandeg mensk tegenkomst,
zuik hom den in aal vrougte op
en loaten dien vouten drumpel bie hom platlopen.
37 Richt dien aandacht op de Heer zien veurschriften
en denk bie ales wastoe dust aan zien geboden.
Hai zel die staark moaken,
wieshaid, doarstoe noar longerst, zel e die doun.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 07
01Dou gain kwoad,
den komt die ook nooit gain kwoad over.
02Goa t verkeerde oet weeg,
den keert t zok van die òf.
03Zaai nait in vurgen van onrechtveerdeghaid,
den huifst ook nait baang wezen veur n zeuvendubbelde opbrengst.
04Vroag de Heer nait om macht,
en vroag bie keunenk gain ereploats.
05Dou die nait rechtveerdeg veur bie de Heer,
en dou bie keunenk nait ofstoe wieshaid in pacht hest.
06Streef der nait noar om rechter te worden:
t zol die overkommen kinnen
dastoe nait maans genogt bist onrecht òf te schavven,
of dastoe baang wordst veur n machteg heerschop,
en dien rechtveerdeghaid in gevoar brengst.
07Moak die nait schuldeg bie t volk in stad,
en verneder die nait veur aal mensken.
08Begoa nait twij moal aigenste zunde,
bie eerste keer bist al strafboar.
09Denk nait: Alderhoogste God zugt aal mien ovvers,
as ik hom n ovver breng, nemt hai dij aan.
10 Wees nait te verzichteg in dien gebed,
en vergeet nait om geld aan aarme lu te geven.
11 Laag ain nait oet dij verbitterd is,
want hai dij vernedert, kin ook verhogen.
12 Streu gain leugens rond over dien bruier,
en over dien vrund net zo min.
13 Vertel gain aine leugen noa aander,
aaldeur mor laigen, lopt maal òf.
14 Voer t hoogste woord nait in gezelschop van ol mensken,
en zeg nait aaldeur t zulfde astoe aan t beden bist.
15 Heb gain hekel aan swoar waark of aan schrippen op t laand,
want dat het Alderhoogste insteld.
16 Paas der veur op dastoe nait bie zundoars rekend wordst,
bedenk dat gram nait oetblieven zel.
17 Wees haile nederg,
want vuur en wurms is goddelozen heur straf.
18 Ruil n vrund nait om veur geld,
dien aigen bruier nait veur gold oet Ofir.
19 Loat n wieze, goie vraauw nait lopen,
want heur aantrekkelkhaid is meer weerd as gold.
20 Dou n knecht dij traauw zien waark dut, gain kwoad,
en net zo min n aarbaider dij zien uterste best dut.
21 Van n verstandege sloaf most holden,
waaiger hom vrijhaid nait.
22 Hestoe vij? Zörg der den veur,
as t van nut veur die is, hol t den aan.
23 Hestoe kinder? Breng heur groot,
boeg heur nek al van jongs òf aan.
24 Hestoe dochters? Woak over heur,
geef nait te veul aan heur tou.
25 Loat n dochter traauwen,
den hest wat belangrieks doan;
en geef heur aan n verstandeg man.
26 Hestoe n vraauw, die haildaal noar t zin?
Versteut heur den nait.
Hestoe n vraauw doarstoe n hekel aan hest?
Verloat die der den nait op.
27 Hol dien vraauw in eren mit dien haile haart,
vergeet de vloagen van dien moeke nait.
28 Bedenk dastoe t levent aan heur te daanken hest,
en wat kinstoe heur weeromgeven van wat zai die geven het?
29 Heb mit dien haile haart ontzag veur de Heer,
en heb eerbied veur zien priesters.
30 Heb dij die moakt het, laif mit dien haile haart,
en loat zien knechten nait in steek.
31 Heb ontzag veur de Heer en eerbied veur priester,
geef hom zien paart, zo as die opdroagen is:
vrucht van eerste opbrengst, t schuldovver, achtervörrels,
t haailegensovver en invordern van haailege goaven.
32 Steek dien haand oet noar d' aarme man,
den zel der aan dien zegen niks mekaaiern.
33 Wees vrijgeveg veur elk dij leeft,
ontzeg n dode dien goaven ook nait.
34 Goa dij verdrait het nait oet weeg,
treur mit heur dij treuren.
35 Kontje nait om n zaik mensk te bezuiken,
den maggen ze die geern lieden.
36 Denk bie ales wastoe dust aan t èn,
den zelst dien levenslaank nait zundegen.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 08
01Revel nait mit n machteg man,
aans zelstoe hom in handen valen.
02Moak gain roezie mit ain dij riek is,
aans zel e die zien macht vuilen loaten.
Want gold het hail wat lu ondergang doan
en t haart van keunenks mislaaid.
03Revel nait mit n lastergat,
stoapel gain holt op zien vuur.
04Laag ain nait oet dij niks leerd het,
aans worden dien veurolden minmoakt.
05Heb de gugel nait mit dij zok van zunde ofkeert,
bedenk dat wie aalmoal schuld droagen.
06Schèl gain ol mensken oet,
paardie van ons worden ook old.
07Gnivvel nait om n dode,
bedenk dat wie aalmoal staarven mouten.
08Negeer nait wat wieze mensken vertellen,
blief heur spreuken overdenken,
want doar zelst inzicht bie opdoun
en die leren meerdern te dainen.
09Loat ol mensken heur verhoalen die nait ontkommen,
zai hebben ook van heur olders leerd,
ze zellen die begrip biebrengen
en die leren beschaaid te geven as t neudeg is.
10 Moak t koolvuur van n zundoar nait aan t gluien,
braan die nait aan zien vlammen.
11 Loat die nait oetdoagen deur n ol snakker,
aans vangt e die mit dien aigen woorden.
12 Lain nait aan ain dij staarker is as die,
dustoe t aal, reken den mor dast dien geld kwiet bist.
13 Stoa nait börg boven dien macht,
dustoe t aal, reken den mor dast betoalen most.
14 Gooi n rechter nait veur t recht,
zien aanzain bepoalt t vonnes over hom.
15 Goa nait op pad mit n woagerd,
hai zol die dik ellèn bezörgen kinnen.
Hai volgt zien aigen zin ja,
deur zien onverstand zolst mit omkommen.
16 Moak gain roezie mit n driftkop,
trek nait mit hom deur roegte,
want ain doodmoaken is veur hom mor n klaaineghaid,
zo gaauw as ter in gain velden of wegen hulp is, slagt e die dood.
17 Goa nait te roade mit n haalfmaal,
want hai kin niks stilholden.
18 Dou, doar n vremde bie is,
niks dat gehaaim blieven mout,
doe waist nait wat ter van komt.
19 Leg dien haart nait veur elkenain bloot,
perbaaier nait om elk zien gunst te kriegen.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 09
01Wees nait ofgunsteg op vraauw van dien haart,
leer heur gain verkeerde dingen,
doar hest die ja zulm mit.
02Geef dien haart nait op zo'n menaaier aan n vraauw,
dat ze maans over die wordt.
03Loat die nait in mit n dèl van n vraauw,
aans komst in heur strupen te laande.
04Blief nait hangen bie n zinger,
aans beswikst veur heur verlaaidens.
05Loat dien oog nait op n wichtje valen,
aans mostoe dat duur bekopen.
06Verslinger die nait aan n vraauw van lichte zeden,
aans verspeulst dien aarvenis.
07Kiek nait rond in stroaten van stad
en dwoal nait deur stille buurten.
08Keer dien blik òf van n nuvere vraauw,
kiek nait noar schoonhaid dij n aander toukomt.
Schoonhaid van n vraauw brengt n bult op t verkeerde pad
en stekt laifde in brand, as n vuur.
09Goa nooit bie n traauwde vraauw zitten,
feest en drink nait mit heur,
den vuilst die nait tou heur aantrokken,
en gaaist ter nait van haartstocht onderdeur.
10 Loat n ol vrund nait in steek,
want n nije kin nait aan hom tippen.
t Is mit n nije vrund, as mit nije wien,
eerst as e riep is, smoakt e goud.
11 Wees nait ofgunsteg op n zundoar dij in aanzain is,
want doe waist nait hou of t mit hom oflopt.
12 Wees nait blied om goddelozen heur welvoart,
bedenk: tot aan t dodenriek tou worden ze nait vrijsproken.
13 Blief oet buurt van n man dij in stoat is te moorden,
den zelst alderdeegs van benaauwdens veur dood gain wait hebben.
Astoe bie hom bist, paas den op dien tellen,
aans benemt hai die t levent.
Besef dastoe maank vaalstrikken deurgaaist,
dastoe lopst op vestingmuren van stad.
14 Kiek goud oet mit wèlstoe omgaaist,
goa allenneg te roade mit wieze mensken.
15 Proat mit verstandege lu,
en hol die in aal dien gesprekken aan Alderhoogste zien wet.
16 Loat rechtveerdeg volk mit die bie toavel zitten,
zuik dien eer in ontzag veur de Heer.
17 Om meesterhaand van moaker wordt n waarkstok prezen,
laaider van n volk wordt wies rekend om zien woorden.
18 n Reveltoet is schrik van stad,
elk het n ofgries van n snakker.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 10
01n Wieze laaider vudt zien volk op,
n verstandeg man voert n belaaid doar e over noadocht het.
02Zo as n laaider van n volk is, zo binnen zien roadsheren ook,
zo as n bestuurder van n stad is, zo binnen lu dij der wonen krekt zo.
03n Onbeleerd keunenk richt zien volk te gronde,
lu dij verstandeg besturen, moaken n stad leefboar.
04Macht over eerde is in de Heer zien haand,
as tied ter heer is, stelt e rechte man der over aan.
05Of t mensk goud gaait, is in de Heer zien haand,
hai verlaint wetgevers gezag.
06Hou groot ook t onrecht dat die aandoan is,
heb gain vrok tegen n aander,
neem t recht nait in aigen haand.
07Grootseghaid het de Heer en hebben mensken n dikke ofkeer van,
veur baaident is onrecht wangoud.
08Deur onrecht, geweld en hebzucht
verovern volken nkanders heerschoppij.
Gainain is meer tegen wet as n schroaper,
dij wil alderdeegs zien aigen gaist wel verkopen.
09Stof en aask is mensk. Woarom is e grootsk?
Al bie zien levent wordt hom t liggoam aantast.
10 Laankdurege zaikte het de gek mit dokter,
vandoag is men nog keunenk, mörgen gaait men dood.
11 As mensk oet tied komt
worden moaden, ongedaaierte en wurms zien aarfdail.
12 Grootseghaid begunt as mensk God in steek let,
as zien haart zok ofkeert van hom deur wèl e moakt is.
13 Grootseghaid begunt mit zunde,
dij doar aan tougeft, lopt over van aldernoarste zoaken.
Doarom moakt de Heer zien ellèn alderbenaauwdst,
verrinnewaaiert hai hom volsloagen.
14 Tronen van heersers het de Heer omsmeten,
zaachtzedege lu het hai in heur stee zet.
15 Worrels van volken het de Heer oetropt,
beschaaiden lu het hai in heur laand poot.
16 Woonsteeën van volken het de Heer verrinnewaaierd,
hai het ze mit grond liek moakt.
17 Hai het ze bie t mensdom votropt en ze verrinnewaaierd,
heugenschop der aan van eerde verswinnen loaten.
18 Mensk is nait schoapen om grootsk te wezen,
bie dij oet n vraauw geboren is, heurt gain grammiedeghaid.
19 Welke schepsels worden eerd?
Menskenkinder.
Welke mensken worden eerd?
Lu dij ontzag hebben veur de Heer.
Welke schepsels worden nait eerd?
Menskenkinder.
Welke mensken worden nait eerd?
Lu dij geboden nait in eren holden.
20 Mensken eren heur laaiders,
mor de Heer eert dij ontzag veur hom het.
21 Aanveerden deur de Heer begunt mit ontzag veur de Heer,
aigenzinneghaid en grootsk wezen binnen t begun van ofwiezen.
22 Vremde, boetenlander en n aarm mensk,
zai zuiken heur eer in ontzag veur de Heer.
23 t Is nait rechtveerdeg n aarm mor wies mensk min in reken te hebben,
t geft gain pas n zundeg mensk te eren.
24 Meerdern, n rechter en ain dij macht het, worden in eren holden,
mor gainain van heur staait hoger as dij ontzag het veur de Heer.
25 n Vrij mensk mout n wieze sloaf dainen,
n verstandeg man pruddelt doar nait over.
26 Vuil diezulm nait te klouk om te waarken,
pronk nait mit diezulm as ter min aan tou bist.
27 Beter dast aan t aarbaiden bist en ales volop hest,
as dastoe pronkst mit diezulm en niks te eten hest.
28 Kind, heb respekt veur diezulm, mor mit moate,
geef diezulm bloots eer dij die toukomt.
29 As ain zundegt tegen zokzulm,
wèl zel hom den aan zien recht helpen?
As ain zien aigen levent niks in reken het,
wèl zel hom den eren?
30 n Aarm mensk wordt eerd om zien kundeghaid,
n riek man om zien riekdom.
31 Dij as aarm mensk eerd wordt,
wordt dat as riek man zoveulstemeer.
Dij as riek man minacht wordt,
wordt dat as aarm mensk zoveulstemeer.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 11
01Wieshaid verhoogt dij nederg binnen,
en let heur zitten in kring van dij hoog stoan.
02Pries n mensk nait om zien mooi veurkommen,
heb gain ofgries van ain hou of e der oetzugt.
03Luddek is iem onder daaiern dij vleugels hebben,
mor wat e bie nkander brengt, is t zuitste goudje dat ter is.
04Pronk nait mit klaaier dijstoe aanhest,
wor nait grootsk as men die prist,
want doaden van de Heer binnen wonderboar,
ook al binnen ze veur mensken verburgen.
05n Bult heersers binnen van heur troon ofvalen,
dij niks te zeggen haar, kreeg kroon te droagen.
06n Bult lu mit macht werden slim minacht,
veul dij vereerd werden, werden aan vremden oetleverd.
07Veroordail gainent veur dastoe boudel onderzöcht hest,
denk eerst goud noa veur dast verwieten moakst.
08Geef gain weerwoord veur dastoe lusterd hest,
vaal n aander nait in de rede.
09Meng die nait in n kwezzie doarstoe niks mit te moaken hest,
goa nait mit zundoars op rechter zien stoul zitten.
10 Kind, bemui die nait mit van ales tougelieks,
astoe te veul bie t èn hest, wordst straft.
Doarstoe achter heer zitst, krigst toch nait te pakken
en astoe t opgeven most, komst ter nog nait lös van.
11 Der binnen gounent dij aarbaiden, schrippen, droaven,
mor zoveulstemeer schaiten ze te kòrt.
12 Aandern binnen troag en om hulp verlegen,
ze hebben n tekòrt aan kracht en n overdoad aan aarmoud,
mor de Heer kikt goudgunsteg op heur deel,
en helpt heur in t èn in heur aarmzoaleg bestoan.
13 Hai moakt dat ze kop weer hoog holden kinnen,
n haile bult verboazen zok ter over.
14 Goud en kwoad, levent en dood,
aarmoud en riekdom, t komt van de Heer.
15 Wieshaid, inzicht en kennes van wet kommen van de Heer,
van hom kommen laifde en goie doaden.
16 Mislaaiden en duustern werden bie zundoars inschoapen,
dij nocht het aan kwoadoardeghaid, holdt dat zien haile levent laank.
17 Wat de Heer geft, maggen vrome mensken holden,
zien gunst brengt heur aaid n bult gouds.
18 n Mensk wordt riek deur gieren en groapen,
mor t loon dat e beurt, is dat e zegt:
19 "Nou kin k ter van nemen en genot hebben van mien bezit,"
mor veur hou laank - dat wait e nait.
As e oet tied komt,
mout e t aal noaloaten aan aandern.
20 Hol die aan dien verplichtens, blief doarbie,
en goa deur mit aarbaiden totdast old bist.
21 Bewonder nait wat of n zundoar dut,
vertraauw op de Heer en wees standvasteg in dien waark,
want t kost de Heer haildaal gain muite,
om in ain bats n aarm man riek te moaken.
22 Zegen van de Heer is t loon van n vroom mensk,
in kòrte tied het e der al n bult perfiet van.
23 Most nait zeggen: "Heb k woaraarns verlet om,
kin mie t nou nog beter goan?"
24 Most nait zeggen: "Ik kin miezulm redden,
kin mie der nou nog wat overkommen?"
25 In goie tieden heugen joe minne tieden nait meer,
in minne tieden het men gain wait meer van goie tieden.
26 t Kost de Heer haildaal gain muite,
om n mensk as e oet tied komt, te vergelden noar zien doaden.
27 Ain uur lieden, dut ale geneugten vergeten,
aan t èn van t levent kommen mensk zien doaden veur t licht.
28 Pries gainain gelokkeg veur zien dood,
eerst aan t èn van zien levent wordt n mensk kend.
29 Hoal nait elkenain over vlouer,
want n bedraiger zit vol male kuren.
30 n Lokvogel in n kooi, zo is t haart van grootsk man,
as ain dij t op die verzain het, zo loert e op dien ondergang.
31 Hai ligt op loer om goud in kwoad te verdraaien,
alderdeegs lu doar niks op aan te maarken vaalt, besmotjet hai.
32 Ain vonkje dut n holtskoolvuur oetsloagen,
n zundoar loert op bloud.
33 Hol minhoed in de goaten, hai het niks gain gouds in t zin,
loat e die nait veur aaid besmotjen.
34 Astoe n onbekende in hoes hoalst,
krigst ter last van,
hai brengt die in verlegenhaid,
en vervremdt die van dien aigen volk.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 12
01Astoe ain goud dust, wait den aan wèl,
den krigst daank veur dien goie doaden.
02Dustoe goud aan n vroom mensk den worstoe beloond,
is t nait deur homzulm, den toch deur Alderhoogste.
03Dij aalgedureg kwoad dut, zel t nait goud mit goan,
net zo min as mit ain dij n aarme niks geft.
04Geef aan vrome mensken,
help gain zundoars.
05Dou goud aan dij beschaaiden is, geef nait aan goddeloze,
dou hom gain eten, aans wordt e die boas.
Aal t goie dastoe veur hom dust,
krigst as kwoad dubbeld en dwaars weerom.
06Want Alderhoogste het n dikke hekel aan zundoars,
hai holdt heur in de goaten aan dag tou dat e heur straft.
07Geef aan n goud mensk,
help n zundoar nait.
08Zo laank as die t goud gaait, waistoe nait wèl of dien vrund is,
as t min mit die gaait, vernemstoe wèl dien vijand is.
09As die t goud gaait, aargert dien vijand zok,
as t min mit die gaait, let dien vrund die ook zitten.
10 Vertraauw dien vijand nait, nooit van zien levent,
zo as koper gruin oetslagt, zo komt zien kwoadoardeghaid veurndag.
11 Alderdeegs as e onderdoaneg dut en kop veur die bogt,
mostoe verdocht op hom wezen en veur hom oppazen.
Den bistoe veur hom as ain dij n spaigel opvrift
en wait dat e aalweer dof wordt.
12 Most hom nait noast die velen,
aans verdringt e die van dien stee.
Loat hom nait aan dien rechterhaand zitten,
aans nemt e dien stee in.
Astoe mien woarschaauwen te loat begripst,
zel die t per slöt van reken beraauwen.
13 Wèl het nou meedlie mit besweerder as slaang hom bit,
of mit dijent dij te dicht bie wilde daaiern kommen,
14 of mit ain dij verslag mit n zundoar het
en in dij zien struup van zunden te laande komt?
15 Hai blift mor eefkes bie die,
mor astoe t pad biester bist, let e die in steek.
16 n Vijand smeert die hunneg om mond,
mor in zien haart graft e n vaalkoel veur die.
n Vijand hoelt troanen mit toeten,
mor as e kaans krigt, drinkt e dien bloud.
17 As die wat overkomt, staait e noast die,
dut net of e die helpt, mor let die strovveln.
18 Den schudt e meewoareg kop en vrift zok in handen,
reudelt over die en teunt zien woare gezicht.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 13
01Dij mit pik omgaait, wordt ter mit besmet,
en dij mit n grootsk mensk omgaait, wordt net as hai.
02Til gain gewicht op dat die boven macht gaait,
goa nait om mit ain dij staarker en rieker is as die.
Woarom zol n eerden pot mit kedel omgoan?
Ain roam van kedel en pot ligt in groezelementen.
03n Riek man handelt onrechtveerdeg, en het ook nog n groot woord,
n aarm man wordt onrecht aandoan, en hai mout zok ook nog rechtveerdegen.
04Zo laank as n rieke perfiet van die het, dut e zien veurdail mit die,
mor astoe in gebreke blifst, let e die lopen.
05Zo laank astoe wat hest, blift e bie die in buurt,
hai schudt die oet, t kin hom niks verschelen.
06Het e verlet om die, den mislaaidt e die:
aal lagend geft e die hoop
en vrundelk vragt e: "Woar hest verlet om?"
07Hai overloadt die mit lekkers,
aan t moment tou dat e die plundert,
tot twij, drij moal tou.
Op t lest stekt e die de gek aan,
en komt e die nog ais integen,
den let e die links liggen
en schudt meewoareg mit kop.
08Paas der veur op dat ze die nait mislaaiden,
loat die nait deur dien blindhaid vernedern.
09As n machteg man die nuigt,
wees dien beschaaiden,
des te meer zel e der bie die op aanstoan.
10 Kom nait mor zo bie hom over vlouer,
aans stuurt e die vot.
Mor blief ook nait op n ofstandje stoan,
aans zel e die meschain vergeten.
11 Perbaaier nait as ziens gelieke mit hom te proaten,
vertraauw aal zien dikke proat nait,
want mit aal zien geplaas, perbaaiert e die oet,
in tied dat e die aanlaagt, heurt e die oet.
12 Dij die mit woorden overspoult, is onbarmhaarteg,
hai bespoart die net zo min ellèn en gevangenschop.
13 Denk ter om, wees betuun mit dien woorden,
elk ogenblik kinst ter onderdeurgoan.
14 Astoe dizze dingen in dien sloap heurst, wor den wakker,
heb de Heer laif, dien haile levent laank,
roup hom aan, dastoe redt wordst.
15 Elk leventeg wezen holdt t mit ziens gelieke,
en elk mensk mit dij hom t noaste staait.
16 Aal wat leeft, zöcht zien aigen soort op,
n mensk hecht zok aan ziens gelieke.
17 Woarom zol n wolf omgoan mit n laam?
n Zundoar gaait nait om mit n vroom mensk.
18 Hou kin der vree wezen tussen n hond en n hyenoa,
tussen n aarme man en n rieke kerel?
19 Wilde ezels in vlakte binnen slachtovver van laiwen,
aarme lu binnen t gruinlaand van rieken.
20 n Grootsk mensk het n ofgries van nederghaid,
n riek man het n ofgries van n aarme.
21 n Riek man huift mor even te wankeln,
of zien vrunden holden hom al op n bainen.
As n aarme vaalt,
geven zien vrunden hom nog n schop achternoa.
22 As n riek man strovvelt, helpen n haile bult hom,
zegt e onvouge dingen, den wait men dat goud te proaten.
As n aarme strovvelt, krigt e ook nog verwieten,
zegt e verstandege dingen, den wordt ter nait noar hom lusterd.
23 As n riek man sprekt, is elk stil,
en wat of e zegt wordt n haile ophef van moakt.
As n aarme sprekt, zeggen ze: "Wèl is dat?"
As e strovvelt, geven ze hom ook nog n roam.
24 Riekdom doar gain zunde aan zit, is goud,
goddelozen beweren dat aarmoud n kwoad is.
25 t Gezicht van n mensk weerspaigelt zien haart,
in t goie en in t kwoaie.
26 n Blied gezicht wist op n gelokkeg haart,
en t moaken van spreuken vragt stoere prakkezoatsies.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 14
01Gelokkeg is mensk doar gain mislaaidend woord oetkomt,
dij nait ploagd wordt deur beraauw over zien zunden.
02Gelokkeg is mensk dij zokzulm niks te verwieten het,
dij hoop nait kwietrakt.
03n Groaperd het gain wil van zien riekdom,
wat het n giereg mensk aan geld?
04Dij ales oppotjet en zokzulm tekòrt dut, spoart veur aandern,
zai zellen plezaaier hebben van zien bezit.
05Dij slecht is veur zokzulm, veur wèl zel e goud wezen?
Hai het èns gain nocht aan zien aigen bezit.
06Gain minder mensk as dij giereg is veur zokzulm,
dat allenneg al is straf veur zien slechthaid.
07As e goud dut, het e dat nait zo bedould,
mor zien slechthaid komt toch wel oet.
08Min is n mensk mit aalbegerege ogen,
dij wegkikt van aandern en heur nait stoan zugt.
09Ogen van groaperd binnen nait tevree mit heur paart,
zien onrechtveerdeghaid en slechthaid vreten aan hom.
10 n Hebberg mensk zien begeer is eten,
mor zulm het hai niks op toavel.
11 Kind, astoe wat hest, neem ter den van,
en breng de Heer zien ovvers zo as e dat verdaint.
12 Dou der denk om dat dood nait wegblift,
dien ofsproak mit t dodenriek is die nait openboard.
13 Most n vrund goud behandeln veur dastoe oet tied komst,
steek hom haand tou zoveul ast kinst, geef aan hom.
14 Loat goie doagen die nait ontkommen,
t genougen doarstoe recht op hest die nait verbie goan.
15 Letst toch nait aan aandern noa doarstoe zulm veur schript en knooid hest,
wastoe verkregen hest, letst toch nait deur t löt verdailen?
16 Geef, neem en dou die te goude,
want in t dodenriek is gain dieverdoatsie te vinden.
17 Aal wat leeft, verslit as n stok klaaier,
en van oldsheer geldt ofsproak: "Doe komst oet tied."
18 Zo as t gaait mit loof van gruine twiegjes in dichte boom,
- ain blad vaalt, aander gruit -
zo gaait t ook mit schepsels van vlaais en bloud:
aine generoatsie gaait dood, aander wordt geboren.
19 Ale menskenwaark vergaait en verröt,
en dij t moakt het, verswint mit.
20 Gelokkeg is mensk dij zok verdaipt in wieshaid,
dij der op oet is inzicht te kriegen,
21 dij wegen van wieshaid noagaait,
heur gehaaimen perbaaiert gewoar te worden.
22 Loat hai t spoor van wieshaid volgen,
bie heur poorten noar heur speuren.
23 Hai kikt bie heur deur vènsters,
lustert aan heur deuren.
24 Hai vestegt zok bie heur hoes,
slagt zien tèntpèn in heur muren.
25 Hai zet zien tènt stoef bie heur hèn,
hai vestegt zok op n goud stee,
26 hai zet zien kinder onder heur beschut,
en woont onder heur toeken.
27 Zai beschaarmt hom tegen hetten,
in heur glorie woont e.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 15
01Zo dut ain dij ontzag het veur de Heer,
dij in wet onderlegd is, zel wieshaid kriegen.
02Zai komt hom in muit as n moeke,
as n vraauw dij nog moagd is, zo wacht zai hom op.
03Zai geft hom t brood van inzicht te eten,
t wotter van wieshaid let ze hom drinken.
04Hai het steun aan heur en wankelt nait,
hai verlet zok op heur en komt nait mit sneue neus te stoan.
05Zai zet hom hoger as mensken om hom tou,
maank t verzoamelde volk let zai hom spreken.
06Bliedschop en feestkraans worden hom geven,
hai krigt n noam dij nooit vergaait.
07Onverstandege lu kriegen gain wieshaid,
zundoars leren heur nait kennen.
08Wieshaid staait wied bie grootseghaid vandoan,
leugenputen denken nait aan heur.
09Lofzang oet mond van zundoar is misploatst,
zai is nait ingeven deur de Heer.
10 n Lofzang mout mit wieshaid oetsproken worden,
den geft de Heer zien zegen der aan.
11 Most nait zeggen: "t Ligt aan de Heer
dat ik mie van hom ofkeerd heb."
Want doar hai n ofkeer van het, dut e nait.
12 Most nait zeggen: "Zulm het e mie op biesterboan brocht,"
want om zundoars het e gain verlet.
13 De Heer het n dikke hekel aan aal wat aldervrezelkst is,
dij ontzag veur hom het, het doar ook niks mit op.
14 In t aanbegun het hai zulm mensk moakt
en hom vrijhaid geven om zulm te beslizzen.
15 Astoe wilst, kinst geboden noaleven,
hom traauw wezen omdastoe doar zulm veur kaizen wilst.
16 Hai het vuur en wotter veur die hènzet:
magst zulm waiten woar ofstoe haand noar oetstekst.
17 Véúr mensken ligt dood en levent kloar,
hai kin kriegen wat of hai t laifste wil.
18 Groot is wieshaid van de Heer,
zien macht is ontzagwekkend, hai zugt t aalmoal.
19 Zien ogen binnen richt op dij ontzag veur hom het,
aal wat n mensk dut, is hom bekend.
20 Gainain het e opdroagen om goddeloos te wezen,
gainent permizzie geven om te zundegen.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 16
01Verlang nait noar n bult kinder as dij nait deugen willen,
wees nait blied mit jonges dij goddeloos binnen.
02Astoe n bult kinder krigst, wees der den nait blied mit
as ze gain ontzag veur de Heer hebben.
03Vertraauw der nait op dat ze leven blieven,
verloat die nait op zo'n dikke koppel,
want doe zelst veurtiedeg in t swaart goan,
doe zelst heur inains staarven zain.
Beter ain kind dij dut wat God wil, as doezend aander,
beter dastoe zunder kinder oet tied komst, as dastoe goddeloze kinder hest.
04Deur ain verstandeg man blift stad bewoond,
mor n volk dat wet nait in eren holdt, wordt verrinnewaaierd.
05Zokse dingen heb k al voak zain,
en over nog slimmer dingen heb k heurd.
06Onder zundoars wer t vuur aanbuit,
onder ongeheurzoam volk begunde gram vuur te vatten.
07Hai was reuzen oet olde tieden nait genoadeg,
dij zok van hom ofkeerd haren - machteg as ze wazzen.
08t Volk doar Lot as vremde bie verkeerde, spoarde hai nait,
hai haar n ofgries van heur en heur grootseghaid.
09t Begrootte hom nait van t volk dat ten onder goan zol,
van heur dij om heur zunden oetreud werden.
Dat dee hai aalmoal mit stiefkoppege volken,
en alderdeegs zien aigen pazzipanten konden hom nait beproaten.
10 Zo dee e ook mit zèshonderddoezend man voutvolk,
dij, stieve koppen as ze haren, op n bult laipen.
Hai sluig heur mit swepen, mor muik heur ook weer beter,
zo het de Heer heur deur straf en meedlieden red.
11 Ook al zol der mor ain n stieve kop hebben,
t zol n wonder wezen as e der zunder straf veur votkwam.
Want de Heer is barmhaarteg, mor hai kin ook kwoad worden,
hai kin vergeven, mor hai kin zien gram ook oetstörten.
12 Zo groot as zien barmhaarteghaid is, is zien straf ook;
hai oordailt n mensk noar dat e doan het.
13 Zundoar ontkomt nait mit zien roofgoud,
t geduld van n vroom mensk blift nait onbeloond.
14 De Heer geft ale kaans om goud te doun,
elk mensk krigt loon noar waarken.
15 De Heer het farao n stieve kop geven,
dat dij niks van hom waiten wol,
mor doaden van de Heer in haile wereld bekend worden zollen.
16 Haile scheppen kin zain hou barmhaarteg of e is,
zowel licht as duustern het hai mensk geven.
17 Most nait zeggen: "Ik blief bezied veur de Heer,
wèl doarboven zol aan mie denken?
In aal t volk vaal ik toch nait op,
wèl bin ik in dij onmeetboare scheppen?"
18 Besef dat hemels, aan hoogste hemel tou,
daipte van zee en eerde, trillen zellen as hai kikt,
joa, haile wereld dij schoapen is en bestaait deur zien wil.
19 Den zellen baargen en fonnementen van eerde
ook schudden en beven as hai kikt.
20 Mor wèl het dat aalmoal deur,
wegen van de Heer, wèl het doar verstand van?
21 As n störm dij gain mensk zain kin,
zo zit t mainste van zien doun en loaten bezied.
22 Zien rechtveerdege doaden: wèl kundegt dij aan,
wèl wacht ter op?
Ofsproak mit dodenriek is wied vot,
eerst aan t èn wordt t aal noagoan.
23 Zo denkt n mensk zunder verstand,
zo onverstandeg denkt n haalfmaal dij t pad biester is.
24 Kind, luster noar mie en dou kennes op,
neem mien woorden ter haarten.
25 Ik zel die mit zin onderricht geven,
die sekuur vertellen wat ik wait.
26 Waarken van de Heer binnen in t aanbegun deur hom schoapen,
en dou hai ze muik, gaf e ze ook heur stee.
27 Wat ze doun mouten, het e veur aaid regeld,
en heur waarkterraain veur generoatsies vaststeld.
Honger hebben ze nait en ze worden nait muid,
ze geven heur waark nooit over.
28 Ain holdt aander der nait onder,
aaid blieven ze doun wat heur opdroagen is.
29 Doarnoa keek de Heer noar eerde,
hai muik dij vol mit goie goaven.
30 Mit alderhande leventege wezens het e hom bedekt,
en aalmoal kommen dij bie hom weerom.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 17
01De Heer het mensken schoapen oet eer,
en let hom doar noar weerom kommen.
02Hai dee mensken n ofpaasd aantal doagen,
mor ook macht over aal wat ter op eerde is.
03Hai het hom oetrust mit zien aigen kracht,
en hom moakt noar zien aigen beeld.
04Aal wat leeft het e veur mensk ontzag geven,
dat zai heersen zollen over daaiern en vogels.
05De Heer dee hom vief zintugen,
as zèsde zintuug kreeg hai van hom verstand,
as zeuvende t woord, doar de Heer zien doaden mit bekendmoakt worden.
06Benul, n tong, ogen, oren en n haart,
gaf hai heur om begrip te kriegen.
07Roem en rij paartte hai hom kennes en inzicht tou,
en huil hom veur wat goud en kwoad is.
08In zien haart het hai ontzag veur hom geven,
dat mensk zien grode doaden zain kon,
en zok deur aiwen hèn op zien wonderdoaden beroemen kon,
11 Hai dee heur kennes en wet dij leven geft,
dat ze besevven zollen dat zai dij leven, staarven mouten.
12 n Aiweg verbond het hai mit heur sloten
en heur zien veurschriften geven.
13 Zai zagen zien grode macht
en heurden zien krachtege stem.
14 Hai zee tegen heur: "Neem joe in acht veur ale onrecht,"
en gaf heur regels veur omgang mit aander mensken.
15 Heur doun en loaten is hom haildaal bekend,
dat ontkomt hom nait.
16 Van jongs òf aan binnen ze op t kwoade oet,
en van heur haarten van stain kinnen ze gain haarten van vlaais moaken.
17 Dou de Heer volken over eerde verdailde,
stelde hai over elk van heur n heerser aan,
mor Israël is de Heer zien aigendom.
18 Omreden dat is zien eerstgeboren zeun,
brengt hai hom groot en geeft hom onderricht.
Hai let zien volk nait in steek,
hai geft dij t licht van zien laifde.
19 Aal heur doaden binnen veur hom zo helder as zun,
zien ogen binnen der altied op richt.
20 Heur onrechtveerdeghaid ontkomt hom nait,
aal heur zunden binnen de Heer bekend.
21 Mor de Heer, dij goud is en wait wat e moakt het,
het handen nait van heur oftrokken,
hai het ze nait aan heur löt overloaten, mor het heur spoard.
22 Mensk zien barmhaarteghaid is veur hom as n zegelring,
goudhaid van mensk verzörgt e as zien oogappel -
hai vervult zien zeuns en dochters mit beraauw.
23 Op t lest zel hai kommen en heur doun noar heur doaden,
heur zunden let e deelkommen op heur aigen kop.
24 Mor dij beraauw het, geft hai n nije kaans,
dij moudveren hangen let, pittjet hai aan.
25 Keer die noar de Heer, hol op mit zundegen,
beed hom aan, geef hom zo min meugelk aansteut.
26 Keer weerom noar Alderhoogste, keer die òf van t onrecht,
want haizulm laaidt die oet t duustern noar t licht dat beter moakt.
Heb n daibe ofkeer van aal wat aldervrezelkst is.
27 Wèl zel in t dodenriek Alderhoogste priezen,
zo as dijent dij leven, dij veur hom n daanklaid zingen?
28 Dode vergaait, zien daankzeggen verstomt,
dij leeft en zond is, prist de Heer.
29 Wat is de Heer zien barmhaarteghaid groot,
wat genoadeg is hai veur dij zok noar hom toukeert!
30 Want n mensk is nait volmoakt,
n menskenkind is nait onstaarvelk.
31 Wat geft ter nou meer licht as zun? Toch gaait e onder.
Zo binnen vlaais en bloud genegen tou t kwoad.
32 De Heer overzugt machten van hoge hemel,
mor ale mensken binnen stof en aask.
9-10 dat e zien grode doaden verkundegen zol,
en zien haailege noam priezen.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 18
01Hai dij leeft tot in aiweghaid,
het schoapen aal wat bestaait.
02Bloots de Heer zel rechtveerdeg vonden worden,
der is gain aander as hai.
03Hai regaaiert wereld mit t oetsteken van zien haand,
ales geheurzoamt aan zien wil.
Want deur zien macht is e keunenk van ale dingen,
hai schaaidt t haailege van t onhaailege.
04Gainain het e in stoat steld zien doaden voloet te verkundegen,
wèl kin zien grode waarken deurgronden?
05Wèl kin kracht van zien majesteit meten,
en wèl aal zien barmhaarteghaid verkundegen?
06Der wordt niks van ofdoan en der wordt niks aan toudoan,
wonderdoaden van de Heer binnen nait te deurgronden.
07As n mensk denkt dat e ze onder t verstand het, begunt hai nog mor net,
en as e der mit opholdt, is e haildaal in verbiestern.
08Wat is mensk, woar is e dainsteg tou?
Wat is ter goud aan hom, wat min?
09As e honderd wordt, leeft n mensk laank,
mor t ogenblik van zien staarven, doar blift e onwis van.
10 As n drup wotter oet zee, as n korrel zaand,
dat binnen dij poar joar op aiweghaid.
11 Doarom het de Heer geduld mit mensk,
en overloadt e hom riekelk mit zien barmhaarteghaid.
12 Hai keek noar hom en zag dat zien èn nait al te best is,
doarom wil hai t roem en rij mit heur goudmoaken.
13 n Mensk is barmhaarteg veur dij hom t noaste staait,
mor de Heer is barmhaarteg veur aal wat leeft.
Hai wist mensk terecht, onderricht en vörmt hom,
hai brengt hom weerom as n hedder zien koppel.
14 Hai ontfaarmt zok over hom dij zien onderricht aannemt,
over dij zien veurschriften zunder mekaaiern noakomt.
15 Kind, loat n gift nait soamengoan mit n verwiet,
en n persènt nait mit woorden dij zeer doun.
16 Moakt daauw gain èn aan hetten?
Zo is wastoe zegst meer weerd as n persènt.
17 Joa, n vrundelk woord is toch van meer belang as n mooi geschenk?
Mor bie n vrundelk man binnen baaident van weerde.
18 n Haalfmaal kwetst mensken op n bodde menaaier,
n persènt dat mit onwil geven wordt, geft verdrait.
19 Loat die onderrichten veur dastoe wat zegst.
Denk nait eerst aan dien gezondhaid astoe zaik bist.
20 Onderzuik die zulm veur dastoe oordaild wordst,
den worstoe vergeven as ze die oetperbaaiern.
21 Boeg nait eerst astoe zaik bist,
kom al tou inkeer zo gaauw astoe zundegd hest.
22 Astoe wat verzegd hest, most nait omdiedeldaanjen mit t ook doun,
wacht nait aan dien dood tou om t in odder te kriegen.
23 Bedenk die goud veur dastoe wat verzegst,
most de Heer nait oetdoagen.
24 Denk aan zien gram aan t èn van dien levent,
en aan zien straf as e zok van die ofkeert.
25 Denk in tieden van overdoad aan tieden van krapte,
in tieden van riekdom aan aarmoud en gebrek.
26 Tussen mörgen en oavend kin der veul veraandern,
bie de Heer is t aal votdoalek verbie.
27 n Klouk mensk nemt zok bie ales in acht,
en in zundege tieden paast e op veur overtredens.
28 Elk verstandeg mensk het wieshaid in reken,
en ain dij wieshaid vonden het, dut e kompelmenten.
29 Dij wieze woorden begript, het zulm ook wieshaid,
en let n stroom van roake spreuken lös.
t Is beter op ainegste Heer te vertraauwen,
as mit n dood haart n dode aan te hangen.
Hier volgen oetsproaken over joezulm beheersen.
30 Loop nait achter dien begeertes aan,
hol dien lusten in toom.
31 Astoe tougefst aan dien begeertes,
worstoe n spot veur dien vijanden.
32 Verlusteg die nait aan overdoad,
zörg dastoe der boeten kinst.
33 Moak die zulm nait aarm deur te feestjen mit laind geld
intussen dastoe zulm niks in buus hest,
want doe richtst dien aigen levent te gronde.
Deur Wet, Profeten en aander geschriften is ons n bult weerdevols schonken. Om dizze bouken mout men Israël priezen om zien onderricht en wieshaid. Dij ze lezen, mouten nait allenneg zulm inzicht kriegen, mor as lu dij nocht aan studie hebben, ook aandern mit woord en geschrift gerieven. Doarom is mien grootvoader Jezus, dij Wet, Profeten en aander geschriften van ons veurolders grondeg bestudaaierd haar en doar goud in thoesroakt was, der ook tou kommen zulm wat te schrieven doar men wat van leren kon en opsteken. t Was zien bedoulen dat lu dij nocht aan studie hebben, as ze ainmoal vertraauwd mit zien geschrift wazzen, nog meer noar wet leven zollen.
Dat zodounde wor ie nuigd dit geschrift mit goie wil en mit aandacht te lezen en der begrip veur te hebben as ter stokken binnen doar van blieken dut dat wie ze nait goud weergeven hebben, bie ale inzet doar wie vertoalen mit moakt hebben. As men oet t Hebreeuws overzet kin aan betaikenis van t oorspronkelke ja nait haildaal recht doan worden. Der is n hail onderschaaid tussen vertoalen en t oorspronkelke waark, nait allenneg bie dit bouk, mor ook bie Wet zulm, bie Profeten en aander geschriften.
Dou ik in t achtendattegste joar van keunenk Euergetes zien regaaiern, in Egypte wonen ging, kwam ik doar in aanroaken mit veurbeelden van hoge gaistelke ontwikkeln. Ik von t slim neudeg dat ik doar ook wat aan biedroagen zol deur dit bouk ieverg en mit zörg over te zetten. n Haile tied heb ik dag en naacht aanknooid en aal mien kundeghaid inzet om t kloar te kriegen en oet te geven, ook veur lu in aander landen dij nocht aan studie hebben en dij zok in heur haile doun en loaten noar wet richten willen.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 19
01n Doene aarbaider wordt nait riek,
dij t klaaine nait eert, gaait langzoam mor zeker te gronde.
02Wien en vraauwlu brengen verstandege manlu van t rechte pad òf,
dij zok mit poedies ofgeft, wordt aal domdriester.
03Wurms en rötterij wordt boas over hom,
zo'n domdrieste kerel wordt votropt.
04Dij te goud van vertraauw is, is lichtzinneg,
dij zok doar schuldeg aan moakt, dut zokzulm tekòrt.
05Dij nocht het aan t kwoad wordt veroordaild,
dij zok verzet tegen lust zet n kroon op zien levent.
06Dij zien tong in toom holdt, zel zunder roezie leven,
dij n hekel het aan reudeln, vermindert t kwoad.
07Vertel proatjes nooit wieder.
doar zelst gain schoa van hebben.
08Vertel t vrund of vijand nait,
hol t onder pet, behaalve astoe doar schuldeg deur wordst.
09Dij t van die heurt, zel veur die oppazen,
en der komt n tied dat e die hoaten zel.
10 Hestoe wat heurd, neem t mit in t graf,
wees nait benaauwd, der komt die niks van over.
11 n Haalfmaal dij n gerucht vernemt, krigt de vloagen,
zo as n vraauw dij n kind krigt.
12 Zo vaast as n piel in bil zit,
zo vaast zit n gerucht in n haalfmaal.
13 Vroag dien vrund der op noa,
hai het t meschain nait doan.
En as e t aal doan het,
zörg der den veur dat e t nait vannijs dut.
14 Vroag dien vrund der op noa,
hai het t meschain nait zegd.
En as e t aal zegd het,
zörg der den veur dat e t nait vannijs zegt.
15 Vroag dien vrund der op noa,
want der wordt voak reudelt,
leuf nait ales wat ter beweerd wordt.
16 Zunder opzet kinst n fout moaken,
wèl het nog nooit zundegd mit zien tong?
17 Vroag dien vrund der op noa veur dastoe begunst te draaigen,
hol die aan Alderhoogste zien wet.
18 De Heer aanveerden, begunt mit ontzag veur hom,
wieshaid dij van de Heer komt, levert laifde op.
19 Kennes van zien geboden vudt op tou t levent,
dij dut wat hom noar t zin is, zel vruchten plokken van boom van onstaarvelkhaid.
20 Ale wieshaid is ontzag veur de Heer.
Zai holdt in dastoe wet in acht nemst,
en kennes van zien aalmacht hest.
21 n Sloaf dij tegen zien boas zegt:
"Ik zel joen zin nait doun,"
moakt zien broodheer grammiedeg,
ook al dut e t noatied toch.
22 Ervoarenhaid in t kwoad is gain wieshaid,
goddelozen heur road geft gain inzicht.
23 Der bestaait vernufteghaid dij n ofgries is,
en der binnen domme mensken mit mor n beetje inzicht.
24 Beter ain mit n beetje inzicht, mor mit ontzag veur de Heer,
as ain mit n bult inzicht dij tegen wet ingaait.
25 Der is vernufteghaid dij zo verfiend is, dat e onrechtveerdeg wordt,
der binnen lu dij boudel zo te draaien waiten,
dat t recht aan heur kaant staait;
mor der binnen ook wieze lu dij rechtveerdeg oordailen.
26 Der binnen minne lu dij mit neus aan grond en in t swaart lopen,
mor vanbinnen vol list en bedrog zitten.
27 Zonent slagt ogen deel en holdt zok doof,
mor astoe nait oppazen dust, moakt e misbruuk van die.
28 As e nou gain kwoad doun kin,
dut e dat aal, zo gaauw as e kaans krigt.
29 Men ken n mensk aan zien oogopslag,
n verstandeg mensk ken men
aan menaaier woar op hai die aankikt.
30 n Mensk zien klaaier, zien lagen en zien lopen,
loaten zain wèl of e is.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 20
01Sums komt n terechtwiezen nait van pas,
dij den t swiegen der tou dut, is verstandeg.
02t Is beter terecht te wiezen as te bandiezen,
03dij veur n fout oetkomt, het ter gain schoa van.
04Dij mit geweld zien recht gelden loaten wil,
is as n eunuch dij n wichtje te noa kommen wil.
05Mennegain dij niks zegt, wordt veur wies holden,
mennegain dij mond in baaide handen het, moakt zok gehoat.
06Ain swigt omdat e gain weerwoord het,
aander swigt omdat e zien tied ofwacht.
07n Wies mensk dut t swiegen der tou tot zien tied ter heer is,
mor n domme proatjeboksem let zien tied verbiegoan.
08Dij der mor op lös revelt, het men n ofkeer van,
dij macht noar zok toutrekt, wordt hoat.
Wat is t goud om beraauw te teunen astoe terechtwezen wordst,
zo waistoe fouten veur te kommen.
09Mensk het sums gelok bie n ongelok,
en n mitvaler lopt sums op verlais oet.
10 Der binnen persènten doar je gain boat bie hebben,
en der binnen persènten dij dubbeld weerombetoald worden.
11 Hoog in eren wezen, kin vernedern brengen,
mor gounent steken noa vernedern kop weer in t èn.
12 Ain kocht n bult veur n beetje geld,
aander betoalt zeuvenmoal teveul.
13 n Wies man moakt zok al mit n beetje bemind,
vrundelkhaid van n onwieze is muite veur niks.
14 n Prezènt van n haalfmaal wordst nait beter van,
net zo min as dij van n ofgunsteg mensk.
Want hai geft t mit tegenzin,
zien ogen goan aalbegereg over ales rond.
15 Hai geft n beetje en het n bult te kommersietsen,
hai scheurt mond open as n omrouper.
Vandoag geft e te lain, mörgen wil e t weerom hebben,
zonent het men n ofkeer van.
16 Zo'n onwieze zegt: "Ik heb gain kammeroaden,
gainent is mie dankboar veur mien goie doaden."
Ze eten zien brood, mor spreken kwoad van hom.
17 Hou voak zellen n haile bult nait om hom lagen!
Wat e het, het e nait mit goie instellen kregen,
en wat e nait het, het veur hom gain betaikenis.
18 Beter dastoe oetglidst op vlouer as dastoe oetglidst mit tong,
zo kommen minne lu gaauw te valen.
19 n Vervelend mensk sprekt op t verkeerde ogenblik,
dij gain opvouden genoten het, dut nait aans.
20 n Spreuk oet mond van n onwieze wordt ofwezen,
hai komt ter nait mit op t goie ogenblik.
21 Mennegain is te aarm om te zundegen,
zien rust wordt nait steurd deur beraauw.
22 Mennegain dut zokzulm ondergang aan deur te grode beschaaidenhaid,
deur zok onverstandeg veur te doun, verrinnewaaiert hai zokzulm.
23 Mennegain dut oet te grode beschaaidenhaid zien vrund n touzeggen,
en moakt hom zunder reden tou zien vijand.
24 Leugens binnen n schandvlek veur n mensk,
dij gain opvouden genoten het, nemt ze aalgedureg in mond.
25 Beter n daif as ain dij aans niks dut as laigen,
mor mit aalbaaident lopt t verkeerd òf.
26 Leugender zien gedrag is nait eervol,
hai staait aaldeur veur schaande.
Hier kommen spreuken.
27 Dij wies is, brengt zokzulm al mit n beetje veuroet,
dij verstandeg is, het meerderman zien gunst.
28 Dij t laand beaarbaidt, moakt opbrengst groder,
dij gunst van meerderman het, gaait vrijoet,
ook as e onrecht dut.
29 Giften en goaven verblinden alderdeegs ogen van wiezen,
terechtwiezens holden ze tegen as n moelkörf.
30 Wat veur nut hebben verburgen wieshaid en n onzichtboare schat?
31 Laiver n mensk dij zien onverstand verburgen holdt,
as n mensk dij zien wieshaid beziedstopt.
32 Beter om aal mor deur en zunder opholden de Heer te zuiken,
as ain dij peerd ment en zien aigen levent nait in toom holdt.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 21
01Kind, astoe zundegd hest, goa der den nait mit deur,
beed om vergeven van dien zunden.
02Goa op loop veur zunde of was t veur n slaang,
want astoe dicht bie zunde komst, bit e die.
Zien tanden binnen as dij van n laiw,
dij mensken t levent verrinnewaaiern.
03Leven zunder wet of gezag is as n sweerd dat aan baaide kanten snidt,
van slag dijstoe doar mit krigst, wordst nait weer beter.
04Optreden mit geweld en tröts verrinnewaaiern riekdom,
zo vaalt t hoes van ain dij grootsk is, in puun.
05God heurt t gebed van ain dij aarm is,
en den oordailt e votdoalek.
06Dij gain terechtwiezens verdroagen kin, gaait t pad op van zundoar,
mor dij ontzag het veur de Heer, komt tot inkeer.
07n Snakker let zok wied en zied heuren,
mor n verstandeg mensk wait wel as e teveul prat.
08Dij zien hoes baauwt mit laind geld,
is as ain dij stainen veur zien graf bie nkander zammelt.
09n Bende lu zunder wet of gezag is as n bult vlas,
heur èn is n hoogopvlammend vuur.
10 Zundoars heur pad is slicht, mit gain stainen,
mor lopt oet in koel van t dodenriek.
11 Dij wet in acht nemt, blift boas over zien driften,
t oogmaark van ontzag veur de Heer is wieshaid.
12 Dij nait verstandeg is, let zok nait onderrichten,
mor der is verstandeghaid dij n bult bitterhaid brengt.
13 Kennes van n wieze wint aan as n wottervloud,
zien road is n wèl van levent.
14 t Innerliek van n onwieze is as n stokkende kroek,
t kin haildaal gain kennes vastholden.
15 As n verstandeg mensk n wies woord heurt,
is e der vol lof over en dut ter nog ain overtou,
mor as n lözze vogel t heurt, staait hom t nait aan
en smit hai t wied vot.
16 t Verhoal van n onwieze is as n last onderwegens,
op lippen van n verstandeg mensk ligt innemendhaid.
17 Wat n wies man in volksvergoadern zegt, wordt op pries steld,
zien woorden wordt goud over noadocht.
18 Veur n onwieze is wieshaid as n brekvaleg hoes,
en wat hai veur kennes holdt, is onzin.
19 Wat kettens veur vouten binnen,
is onderricht veur n onverstand:
t is as n gevangenket om rechterhaand.
20 n Onwieze laagt zok tou buus oet,
n verstandeg man trekt amper mit mond.
21 As n golden sieroad,
zo is onderricht veur n verstandeg man:
t is as n aarmbaand om rechteraarm.
22 n Onwieze runt votdoalek in n hoes,
n levenswies mensk blift beschaaiden wachten.
23 n Onverstand loert deur deur in hoes,
ain dij wait hou of t heurt, blift boeten wachten.
24 Aan deur stoan te lustern is n gebrek aan opvouden,
n verstandeg mensk schoamt zok doar veur.
25 Proatjeboksems vertellen van ales,
mor n verstandeg man weegt zien woorden op n schoaltje.
26 n Onwieze zegt wat, veurdat e denkt,
n wieze denkt, veurdat e wat zegt.
27 As n goddeloze zien tegenstander vervlökt,
vervlökt e zokzulm.
28 Dij reudelt moakt zokzulm swaart,
en om hom tou maggen ze hom beslist nait lieden.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 22
01n Lòie kerel liekt op n voele stain,
elk sliept hom oet om zien schaande.
02n Lòie kerel het wat van mis op misbult,
elk dij hom aankomt, veegt handen òf.
03n Zeun dij niks biebrocht is, is n schaande veur zien voader,
en zo'n dochter is n schoadepost veur hom.
04n Verstandege dochter krigt n man,
mor n lichtzinnege dochter is n verdrait veur heur verwekker.
05n Schoamteloze vraauw brengt schaande over heur voader en heur man,
aalbaaident hebben heur niks in reken.
06n Verhoal op t verkeerde ogenblik is as feestmeziek in tied van raauw,
mor sweepsloagen en tucht getugen altied van wieshaid.
07Kinder dij t goudgaait in heur levent,
loaten lege komòf van heur olders nait blieken.
08Kinder dij t haart hoog hebben, astrant binnen en nait opvud,
moaken grode ofkomst van heur aigen volk swaart.
09Dij n onwieze wat leren wil,
liekt op ain dij potdiggels aan nkander liemt,
of ain dij slept, wakker moakt oet daibe sloap.
10 Rezenaaiern tegen n onwieze
is as rezenaaiern tegen ain dij zit te nikkoppen
en dij op t leste vragt: "Wat is ter?"
11 Schraif om n dode want hai het gain licht,
schraif om n onwieze want hai het gain verstand.
Schraif minder om n dode want hai is tou rust kommen,
mor t levent van n onwieze is slimmer as dood.
12 Raauw om n dode duurt zeuven doag,
mor raauw om n onwieze dij goddeloos is, aal zien levensdoagen.
13 Proat nait te veul mit n onwieze,
goa nait noar n onverstandeg mensk tou,
want in zien kòrtzichteghaid het hai die haildaal niks in reken.
Paas veur hom op, den krigst gain last,
en worstoe nait swaartmoakt deur proatjes dij e rondstreut.
Goa hom oet weeg, den hest vree
en huifst die nait te aargern aan zien onverstand.
14 Wat is swoarder as lood?
Het t n aander noam as onwies?
15 Zaand, zolt en n klomp iesder
binnen makkelker te droagen as t onverstand van n mensk.
16 n Holten gebint dat vastzit in n gebaauw,
rakt bie n eerdbeven nait oet t verband.
Zo wordt verstand dat steunt op beroad,
as ter goud op aankomt nait benaauwd.
17 Verstand dat op inzicht steunt,
is as n oetsneden versieren op n gladde muur.
18 Stainjes dij op n hoog stee liggen,
binnen nait tegen wind bestand.
Net zo min is n twievelnd haart dat steunt op inzicht van n onwieze,
nait bestand tegen schrik.
19 Dij t oog rakt, let troanen stromen,
dij t haart rakt, moakt gevuilens lös.
20 Dij mit n stain noar vogels smit, jagt ze vot,
dij n vrund offrontaaiert, moakt n èn aan vrundschop.
21 Astoe tegen n vrund t sweerd trekst,
verhoop den nait: der is n pad weerom.
22 Astoe tegen n vrund mond openscheurst,
wees den nait benaauwd: kinst t weer mit hom goudmoaken.
Mor veur schelden, grootseghaid, verroad van n gehaaim en n male streek,
gaait elke vrund op loop.
23 Win t vertraauwen van dien noaste as e aarm is,
den zelst dailen in zien gelok as hom t goud gaait.
Blief bie hom in tied van nood,
den zelst dailen in zien aarvenis.
Magst nooit ain minachten om hou of e der oetzugt,
mor magst ook gain rieke bewondern as e gain verstand het.
24 Veur en aleer der vuur is, geft ovent rook en kwaalm,
zo wordt ter scholden veurdat ter bloud vluit.
25 k Schoam mie der nait veur n vrund te beschaarmen,
ik zel om hom nait beziedkroepen.
26 As mie om hom wat maals overkomt,
zel elk dij t heurt, veur hom oppazen.
27 Wèl zet mie n wacht veur mond,
legt mie n zegel van verzichteghaid op lippen,
dat ik nait kom te valen
en tong mie ondergang dut?
|
Wieshaid van Jezus Sirach 23
01Heer, Voader, meester van mien levent,
lever mie nait over aan road van mien lippen,
loat mien tong mie nait valen loaten.
02Wèl hoalt sweep over mien gedachten,
en straft mien haart mit wieshaid,
dat mien domme dingen nait spoard blieven van straf
en ik gain fouten begoa,
03dat mien missloagen nait meerdern,
mien zunden zok nait opbultjen,
dat ik nait te valen kom doar mien tegenstanders bie binnen
en mien vijanden zok nait blied over mie moaken?
04Heer, Voader, God van mien levent,
beschaarm mie tegen begereghaid van mien ogen,
05en neem aalbegeer bie mie weg.
06Loat vreetzucht en genot mie nait in heur greep kriegen,
lever mie nait over aan schoamteloze haartstocht.
Hier volt onderricht in t spreken.
07Kinder, leer hou of ie joen mond bruken mouten,
dij doarom denkt, rakt nait in zien woorden vertoesd.
08n Zundoar wordt slachtovver van zien aigen lippen,
n lastergat en ain dij grootsk is, lopen doardeur in vaal.
09Moak ter gain gewoonte van n aid te sweren,
en spreek nait aalgedureg de Haailege zien noam oet.
10 Want zo as n sloaf dij men aaldeur in t oog holdt
nait ontkomt aan sweepsloagen,
zo blift ain dij aalgedureg sweert en noam van Haailege nuimt,
nait vrij van zunde.
11 Ain dij veul sweert, overloadt zok mit ongerechteghaid,
ploagen blieven nait oet zien hoes vandoan.
As e zien aid nait noakomt, loadt hai zunde op zok,
as e zien aid verget, zundegt hai dubbeld.
En as e zunder reden sweert, gaait e nait vrij oet,
zien hoes wordt mit ellèn overloaden.
12 Der is n menaaier van spreken zo gevoarlek as dood,
loat zoks onder t volk van Jakob nait veurkommen.
Vrome mensken loaten zok ter nait mit in,
ze draaien zok nait om in heur zunden.
13 Wèn diezulm gain voele proat aan,
want zokse toal is zundeg.
14 Hol dien pa en moeke in eren
astoe onder grode lu verkeerst,
den vergetstoe ze nait in dat gezelschop,
worstoe deur dien gedrag gain onwieze,
zelst nait willen dastoe nooit verwekt was,
vervlökstoe dag van dien geboorte nait.
15 Ain dij aalgedureg spottende toal bruukt,
wordt zien levent laank nooit gain beschoafd mensk.
16 Twij soorten mensken stoapeln aine zunde op aander,
en n daarde soort ropt gram op.
Brandende begeerte is as n vlammend vuur,
dij gaait nait oet veurdat e haildaal opbraand is.
n Man dij mit zien liggoam ontucht pleegt,
holdt ter nait mit op veurdat t vuur blust is.
17 n Man dij ontucht pleegt, vindt ale brood lekker,
hai wordt ter zien haile levent nait zat van.
18 n Man dij zok nait bie zien aigen vraauw holdt,
zegt bie zokzulm: "Wèl zugt mie?
t Is duuster om mie tou, muren holden mie bezied,
gainain zugt mie - woarom zol k benaauwd wezen?
De Alderhoogste denkt nait aan mien zunden."
19 Zokkent is baang veur ogen van mensken,
mor hai beseft nait dat de Heer zien ogen
tiendoezend moal helderder binnen as zun,
dat ze ales zain wat mensken doun,
en deurdringen tot in gehaaimste hörntjes.
20 Ales was hom bekend veurdat t schoapen wer,
en zo is t doarnoa ook nog.
21 Zonent wordt in stroaten van stad straft,
doar of e der nait op verdocht is, wordt e grepen.
22 Krekgliek is t mit n vraauw dij heur man ontraauw is,
en hom n aarfgenoam van n vremde bezörgt.
23 Om te begunnen overtreedde ze Alderhoogste zien wet,
twijdens misdruig ze zok tegen heur man over,
daardens pleegde ze ontucht en echtbreuk
en bezörgde ze heur man kinder van n vremde.
24 Zo'n vraauw wordt veur volksvergoadern brocht
en heur kinder zellen t ontgelden mouten.
25 Heur kinder zellen gain worrel kriegen,
heur takken zellen gain vrucht droagen.
26 Heugenschop aan heur zel n vluik wezen,
heur schaande zel nait oetwiskt worden.
27 Dij achterblieven zellen gewoarworden
dat ter niks beters is as ontzag veur de Heer,
niks aangenoamers as zien geboden holden.
28 t Is n grode eer om God te volgen,
t betaikent laank leven astoe deur hom aannomen wordst.
Hier volgt lof van wieshaid.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 24
01Wieshaid zingt heur aigen lof,
middenmaank heur volk geft ze hoog op van zokzulm,
02in gemainschop van Alderhoogste verheft ze heur stem,
ten overstoan van zien legermacht geft ze hoog op van zokzulm:
03"Ik bin oet mond van Alderhoogste kommen,
as dook heb ik eerde bedekt.
04Ik zette mien tènt deel in hoge hemel,
mien troon ston op n zoel van wolken.
05Allenneg bin ik hemelboog deur lopen,
en bin ik daipte van ofgrond deur trokken.
06Over golven van zee, over haile eerde,
over aal volken en noatsies kreeg ik t veur t zeggen.
07Overaal zöcht ik n stee om te rusten,
in wèl zien kontraain zol k wonen goan?
08Dou gaf schepper van aal dingen mie n opdracht,
hai dij mie schoapen het, gaf mien tènt n ruststee.
Hai zee: 'Sloag dien tènt op in Jakob zien laand,
vin in Israël dien aarfdail.'
09In t aanbegun, veur aal tieden, het hai mie schoapen,
nooit nait zel ik staarven.
10 Ik dee dainst in zien haailege tènt,
zo kreeg ik n vaast stee op Sion.
11 In stad dij hom laif was, gaf e mie n ruststee,
over Jeruzalem kreeg ik t te zeggen.
12 Ik beworrelde middenmaank dat volk vol glorie,
de Heer zien kontraain wer mienent.
13 As n ceder op Libanon wos ik op,
as n cipres in baargen van Hermon.
14 As n paalmboom in Engedi wos ik op,
as n oleander in Jericho,
as n prachtege olieveboom in t heuvellaand,
as n pletoan wos ik op.
15 As kenail en keméledoorn,
as de beste mirre rook ik heerlek,
as galbanum, cistus en baalzem,
as n wolk van wierook in tabbernoakel.
16 As n terebint stook ik mien takken oet,
mien schitternde, mooie toeken.
17 As n wiendroef kreeg ik prachtege loden,
mien bloumen werden mooie, volle vruchten.
18 Ik bin mouder van ontzag en woare laifde,
van kennes en haailege hoop.
Ik wer geven aan aal mien kinder, veur aiweg,
aan aalmoal dij de Heer oetkeurd het.
19 Kom bie mie, astoe noar mie verlangst,
en eet die zat aan mien vruchten.
20 Want denken aan mie is zuiter as hunneg,
mie bezitten zuiter as hunneg in roat.
21 Dij mie et, krigt nog meer honger,
dij mie drinkt nog meer dörst.
22 Dij mien zin dut, komt nait mit sneue neus te stoan,
dij noar mien wieshaid handelt, zundegt nait."
23 Dit aalmoal ligt besloten
in bouk van t verbond van alderhoogste God,
wet, dij Mozes ons geven het,
as aarfdail van gemainschop van Jakob.
24 Zuik altied dien kracht in de Heer,
hol die aan hom vaast, den moakt hai die staark.
Aalmachtege Heer is ainegste God,
der is gain redder boeten hom.
25 Wet stroomt over van wieshaid,
zo as Pison en Tigris overstromen in tied van nije vruchten.
26 Wet stroomt over van kennes,
zo as Eufraat en Jordaan overstromen in mènnerstied.
27 Wet stroomt over van onderricht,
zo as Nijl en Gichon overstromen in tied van droevenplok.
28 Eerste mensk leerde hom nait haildaal kennen,
leste zel hom net zo min begriepen.
29 Want gedachten dij der in stoan, binnen voller as zee,
daiber as daipste ofgrond is t inzicht dat e geft.
30 Ik, Sirach, bin as n daip dij wotter krigt oet revier,
as n wotterloop stroom ik noar n hof.
31 Ik zee: "Ik zel mien hof wotter geven,
ik zel mien bloumbèr begaiten."
En zie dèr, mien daip wer n revier,
en mien revier wer n zee.
32 Ik moak mien onderricht zo kloar as t rodoagen,
ik loat zien licht tot k-wait-nait-woar schienen.
33 Ik gait mien leer oet as woorden van n profeet,
ik geef hom deur tot aan t verste noageslacht tou.
34 Ik heb mie nait bloots veur miezulm inspand,
mor veur aalmoal dij wieshaid zuiken.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 25
01Drij dingen bin k blied om,
de Heer en mensken hebben der nocht aan:
aindracht onder bruiers en zusters,
vrundschop mit aandern,
en dat man en vraauw goud mit nkander kinnen.
02Drij soorten mensken mag k beslist nait lieden,
heur menaaier van leven, aarger k mie aan:
n aarme dij grootsk is, n rieke dij lugt,
en n ol haalfmaal dij aanklongelt.
03Astoe in dien jonge joaren niks bie nkander brocht hest,
wat hestoe den op dien ol dag?
04Wat is t mooi as grieskoppen rechtspreken,
en as ol mensken goie road geven.
05Wat mooi is wieshaid van ol mensken,
t inzicht en goie road van achtboare manlu.
06Grode ervoaren is kroon van ol manlu,
ontzag veur de Heer is heur tröts.
07Negen dingen pries ik in gedachten
en tiende zel k haardop verheerleken:
n mensk dij vreugde beleeft aan zien kinder,
ain dij nog bie zien levent ondergang van zien vijanden mitmoakt.
08Gelokkeg is ain dij n verstandege vraauw het,
dij mit zien tong nait oetglidt,
en dij zien mindere nait dainen huift.
09Gelokkeg is ain dij inzicht kregen het,
en dij sprekt veur n aandachteg geheur.
10 Wat n boaskerel is hai dij wieshaid vonden het,
mor gain groder boas as dij ontzag het veur de Heer.
11 Ontzag veur de Heer gaait boven ales;
dij doarnoar leeft, is mit gainain te vergelieken.
12 Laifde veur de Heer begunt mit ontzag veur hom,
de Heer vastholden, begunt mit traauw aan hom.
13 Noodsiens aal pien, mor gain pien aan t haart!
noodsiens aal kwoadoardeghaid, mor gain kwoadoardeghaid van n vraauw!
14 Noodsiens aal ellèn, mor gain ellèn van dij mie hoaten!
Noodsiens aal vergeldens, mor gain vergelden van mien vijanden!
15 Gain slimmer vergif as t vergif van n slaang,
gain slimmer venien as t venien van n vraauw.
16 Ik zol nog laiver mit n laiw of n droak wonen,
as mit n kwoadoardege vraauw.
17 Kwoadoardeghaid van n vraauw veraandert heur aanzain
en moakt heur oetkiek zo proeleg as dat van n beer.
18 Ook al zit heur man midden maank vrunden bie toavel,
hai mout ter van zuchten, of hai wil of nait.
19 Aal kwoad het niks om hakken vergeleken mit t kwoad van n vraauw,
t mag heur vergoan as n zundoar.
20 As n zanderge helgen veur vouten van n ol boas,
zo is n reveltoet van n vraauw veur n rusteg man.
21 Beswiek nait veur mooieghaid van n vraauw,
en zet dien zinnen nait op heur.
22 As n vraauw heur man onderholdt,
komt ter grammiedeghaid, schoamte en dikke schaande van.
23 n Versloagen gemoud, n verdraiteg gezicht en pien in t haart,
dij kommen van n kwoadoardege vraauw.
Dij heur man ongelokkeg moakt,
bezörgt hom slappe handen en knikkende knijen.
24 Bie n vraauw is zunde begund,
om heur mout wie aalmoal staarven.
25 Geef wotter gain vrije loop,
loat n kwoadoardege vraauw nait vrij proaten.
26 As zai nait dut wastoe zegst,
verban heur den oet dien levent.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 26
01Gelokkeg is man dij n goie vraauw het,
hai leeft dubbeld zo laank.
02n Flinke vraauw is n vreugde veur heur man,
hai zel in vree old worden.
03Mit n goie vraauw is men goud bedaild,
zai wordt geven aan dij ontzag het veur de Heer.
04Riek of aarm, zo'n man is gelokkeg,
zien gezicht staait altied blied.
05Veur drij dingen bin k benaauwd:
berabbelderij in stad, n koppel volk dat op n bult lopt,
vaalze aanklachten - aalmoal slimmer as dood.
06Oorzoak van haartzeer en groot verdrait
is n vraauw dij ofgunsteg is op n aander vraauw,
en dij n aander mit heur schaarpe tong berabbelt.
07n Kwoadoardege vraauw is as n hènneweer slingernd span ozzen,
dij heur in toom holden wil,
is as ain dij n schorpioun beetpakt.
08n Doene vraauw is n dikke aargernis,
heur schoamtelooshaid verbaargt ze nait.
09Ontucht stroalt n vraauw tou ogen oet,
aan heur verlokkerij kent men heur.
10 Hol n vraauw dij nait om liek wil, goud in t oog,
aans gooit ze heur eer tou grabbel zo gaauw as ze kaans krigt.
11 Geef goud acht op heur schoamteloze oetkiek,
verwonder die nait as ze zok tegen die misdragt.
12 Zo as n dörstege raaizeger mond open dut
veur ale wotter dat e mor vinden kin,
zo gaait zai tegen elke tèntpoal over zitten
en zet heur koker open veur elke piel.
13 Aantrekkelkhaid van n vraauw moakt heur man blied,
wat ze aalmoal wel nait kin, moakt hom staark.
14 n Stille vraauw is n geschenk van de Heer,
n vraauw dij goud opvud is, is nait te betoalen.
15 n Zedege vraauw is dubbeld aantrekkelk,
dat ze zokzulm in bedwang het, doar weegt niks tegen op.
16 Zo as zun aan hoogste hemel van de Heer,
zo mooi is n goie vraauw in heur ordelk hoes.
17 Zo as t licht dat op haailege stander staait te stroalen,
zo is n nuver gezicht op n knap liggoam.
18 Zo as golden zoelen op n zulvern voutstok,
zo binnen mooie bainen op stevege vouten.
19 Kind, blief zond in dien jonge joaren,
verspilder dien kracht nait aan vremden.
20 Zuik t vruchtboarste dail van haile vlakte oet,
en zaai doar dien aigen zoad, vertraauw op dien goie komòf.
21 Den leeft dien noageslacht deur,
en waast t op vol vertraauw in zien goie komòf.
22 n Vraauw dij te koop is, beschaauwt men as spij,
n traauwde vraauw as struup dij dood brengt veur heur aanbidders.
23 n Goddeloze vraauw wordt aan n man geven zunder wet of gezag,
mor n vrome vraauw aan n man dij ontzag het veur de Heer.
24 n Schoamteloze vraauw brengt heur tied in schaande deur,
mor n fersounleke vraauw is alderdeegs zedeg tegen heur man.
25 n Lösbandege vraauw beschaauwt men as n hond,
mor n zedege vraauw het ontzag veur de Heer.
26 n Vraauw dij achten het veur heur man is wies in ogen van elk,
mor n vraauw dij heur man in aal hoogmoudeghaid tou schaande moakt,
staait bie elkenain bekend as verdurven.
Gelokkeg is man dij n goie vraauw het,
hai leeft dubbeld zo laank.
27 n Vraauw dij roast en rabbelt,
is as n kriegstrompet doar men veur op loop gaait.
n Man dij zo'n vraauw het,
brengt zien levent deur of was t oorlog - zo'n rebulie.
28 Twij dingen heb k verdrait van
en n daarde moakt mie helleg:
n soldoat dij aarmoud lidt,
verstandege manlu dij gain spier in reken binnen,
en ain dij van gerechteghaid tou zunde vervaalt;
de Heer bestemt hom veur t sweerd.
29 n Handelsman ontkomt amper aan n misstap,
en n koopmanje blift nait onschuldeg.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 27
01n Bult lu zundegen om der beter van te worden,
dij perbaaiert zien bezit te vermeerdern, kikt nait zo naauw.
02Zo as n pìn zok in vougen tussen stainen boort,
zo vringt zunde zok tussen koop en verkoop.
03Astoe nait vastholdst aan ontzag veur de Heer,
gaait dien hoes mit n gaauwens te gronde.
04Astoe n zeef schudst, komt ter troep veurndag,
astoe mit ain proatst, komt smereghaid van zien gedachten noar boven.
05Zo as diggelgoud van poddebakker in ovent keurd wordt,
zo keurstoe n mensk aan wat of e zegt.
06Zo astoe aan vrucht van boom kweker kenst,
zo kenstoe aan gedachten van n mensk wat e veur het.
07Pries ain nait veur dastoe heurd hest wat e veur het,
want doar wordt n mensk aan keurd.
08Astoe op rechtveerdeghaid oet bist, zelst t ook vinden,
doe kledst die in rechtveerdeghaid as in n pronkklaid.
09Vogels nuzzeln allenneg bie heur aigen soort,
en woarhaid komt bloots bie ain dij hom dut.
10 n Laiw loert op zien vangst,
zo loert zunde op heur dij onrecht bedrieven.
11 Wat n vroom mensk vertelt is altied wieshaid,
mor n onverstand is zo veraanderliek as moan.
12 Blief nait te laank onder domme mensken,
mor neem tied nait in acht onder verstandege mensken.
13 Wat onverstandege lu vertellen, geft dikke aargernis,
heur lagen is n zundeg schottern.
14 Proat van mensken dij aalaan sweren,
lopt joe griezels over graauwel van;
bie aal heur rebulie holdt men handen veur oren.
15 Rebulie van grootske lu staait liek mit bloudvergaiten,
heur roazen en tieren dut zeer aan oren.
16 Dij gehaaimen oetbrengt, verspeult vertraauw,
hai vindt nooit n vrund noar zien haart.
17 Mag dien vrund geern lieden en wees hom traauw,
mor astoe zien gehaaimen oetbrengst,
loop den mor nait meer achter hom aan.
18 Want zo as ain n dode verloren het,
zo bistoe zien vrundschop kwietroakt.
19 En zo as men vogel oet haand ontkommen let,
zo is dien vrund die ontkommen en krigstoe hom nooit weer.
20 Goa nait achter hom heer, want hai is vot,
hai is ontkommen as n gazel aan struup.
21 n Wond kinstoe verbinden,
schelden en ragen kinst goudmoaken,
mor dij n gehaaim oetbrengt, kin ale hoop wel voaren loaten.
22 Dij stiekem knipoogjet, het wat kwoads in t zin,
dij dat deur het, gaait zokkent oet weeg.
23 Hai prat mooi tegen die,
wastoe zegst, kin e nait over oet,
mor loater zegt e hail wat aans,
en vangt die op dien aigen woorden.
24 n Bult heb k n ofgries van, mor naargens meer van as van zonent;
de Heer het ook n ofkeer van hom.
25 Dij n stain omhoog smit, krigt hom op kop,
n verroaderlieke klap, slagt daibe wonden.
26 Dij n koel graft veur n aander, vaalt ter zulm in,
dij n vaalstrik spant, wordt ter zulm in vongen.
27 As ain kwoad bedrift, komt t op zien aigen kop deel,
en hai begript èns nait woarom.
28 n Grootsk mensk bespot en belastert,
mor vroak loert op hom as n laiw.
29 Dij nocht het aan ondergang van vrome mensken,
komt in vaalstrik te laande,
al veur e dood is, vergaait e van pien.
30 Hoat en nied is aldervrezelkst,
n zundeg mensk geft ter aan tou.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 28
01Dij vroak nemt, zel vroak van de Heer ondervinden,
de Heer zel zien zunden nait vergeten.
02Vergeef dien noaste wat e verkeerd dee,
den worden, astoe beedst, dien zunden die ook vergeven.
03As ain grammiedeg blift op n aander,
hou kin e de Heer den vroagen hom te vergeven?
04As ain gain spiertje meedlieden het mit n aander,
hou kin e den om vergeven van zien aigen zunden beden?
05Bist mor n mensk: astoe grammiedeg blifst,
wèl zel die dien zunden den vergeven?
06Denk aan t èn en hol op mit vijandeg wezen,
denk aan dien dood en dat ter n èn aan komt, en hol die aan geboden.
07Denk aan geboden en wees nait nareg tegen dien noaste,
denk aan t verbond mit Alderhoogste en kiek fouten deur vingers.
08Hol die boeten roeziemoaken, den zelst minder zundegen,
want n drifteg mensk begunt aaid mit roeziemoaken,
09en n zundeg mensk stookt vrunden tegen nkander op,
hai brengt twijspaalk onder dij in vree mit nkander leven.
10 Des te meer holt, des te haarder braandt t vuur,
des te meer verbeten roezie is, des te slimmer as e wordt.
Hou staarker n mensk is, des te groder zien gram,
hou rieker of e is, des te helleger as e wordt.
11 n Roezie dij mor zo opkomt, let t vuur opvlammen,
n vechten dat mor zo opkomt, lopt oet op bloudvergaiten.
12 Astoe n vonkje aanpoesten dust, begunt e te branden,
ast ter op spijst, gaait e oet:
aalbaaident komt deur dien mond.
13 Verwèns ain dij n aander berabbelt,
verwèns ain dij mit twij monden prat,
want n bult dij in vree mit nkander leven,
worden deur heur in t ongelok stört.
14 n Lastergat brengt n bult lu oet evenwicht
en jagt heur op van volk noar volk,
hoalt verstaarkte steden deel
en verrinnewaaiert hoezen van grode lu.
15 n Lastergat jagt flinke vraauwlu op loop
en hoalt heur ales òf wat ze beschript en bedoan hebben.
16 Dij noar n lastergat lustert, vindt gain rust meer,
nooit woont e meer in vree.
17 n Bats mit sweep kommen striemen van,
n bats mit tong brekt joe de leden.
18 n Bult mensken valen deur n sniedend sweerd,
mor nait zo veul as deur n schaarpe tong.
19 Wat n gelok as men doartegen beschaarmd is,
as men nait overleverd is aan gram van zo'n tong,
as men zien juk nait rizzen huift,
en der nait mit n ket aan vaast zit,
20 want t juk van zo'n tong is van iesder,
en zien boeien binnen van koper.
21 Dood dij e aan dut, is n minne dood,
t dodenriek is hail wat beter.
22 Mor over vrome lu het zo'n tong gain macht,
zai branden nait op in zien vlammen.
23 Dij de Heer in steek let, dij zellen der in valen,
ze vlammen op en worden nait oetblust.
As n laiw wordt e op heur lösloaten,
as n panter verropt e heur.
24-25 Zet stiekels om dien droevetoen tou,
zet veur dien mond n vergrundelde deur.
Baarg dien gold en zulver goud op
en weeg dien woorden op n schoaltje.
26 Paas op, dastoe nait strovvelst deur dien tong,
kom nait te valen veur t oog van dij op die loert.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 29
01Dij barmhaarteg is, laint geld aan zien noaste,
dij ain wieder helpt, nemt geboden in acht.
02Lain aan dien noaste as e der verlet om het,
en betoal dastoe zulm schuldeg bist, op tied weerom.
03Hol die aan dien woord, zörg dat men op die aan kin,
den krigstoe ook altied hulp astoe der verlet om hest.
04Mennegain zugt laind geld as n mitvaler,
en bezörgt dij hom hulpen het, last.
05Zokkent wil zien helper wel in t gat kroepen,
totdat e zien geld binnen het.
Om geld te kriegen, sprekt e hom onderdoaneg aan,
mor tied van weerombetoalen, stelt e oet.
Hai betoalt onverschillege woorden weerom
en geft schuld aan tied.
06As e betoalen kin, krigt aaiser mor amper haalfschaid weerom,
en den mag e ook nog blied wezen.
Betoalt ain dij wat schuldeg is nait, den is e nait meer as n rover
en krigt hai der haildaal vergees n vijand bie.
Hai betoalt hom mit schelden en ragen weerom,
gain eerbetoon, mor offrontoatsies.
07Mennegain waaigert geld lainen, nait van ongedainsteghaid,
mor hai is ter baang veur dat e onverneuden bestolen wordt.
08Mor heb te doun mit ain dij aarm is,
loat hom nait op zien gift wachten huiven.
09Hol die aan t gebod n aarme te helpen,
stuur hom in zien ellèn nait mit lege handen vot.
10 Geef geld aan dien bruier en aan dien vrund,
loat t nait onder n stain votrousten.
11 Bruuk dien geld volgens geboden van Alderhoogste,
den geft t die meer perfiet as gold.
12 Baarg t op in dien schatkoamer om aarmen te geven,
dat zel die redden oet ale ellèn.
13 t Vecht beter tegen dien vijand
as n steveg schild en swoare speer.
14 n Goud mensk wordt börg veur zien noaste,
mor ain zunder schoamte let hom zitten.
15 Vergeet vrundelkhaid van dien börg nait,
want hai het zok veur die zeker steld.
16 n Zundoar vergraimt t bezit van zien börg,
17 n ondankboar mensk let dij hom hulpen het, in steek.
18 Börg wezen het n bult rieke lu te gronde richt,
en het heur hènneweer slingerd as golven van zee.
Machtege manlu het e oet heur hoezen verdreven,
Onder vremde volken mozzen ze omswaarven.
19 n Zundoar stekt zok in schuld,
in zien zucht noar perfiet, komt e veur t recht te laande.
20 Help dien noaste zo veul ast kinst,
mor denk ter om: stört die nait in t ongelok.
21 t Eerste dat neudeg is om te leven, is wotter, brood en klaaier,
en n hoes doarstoe die vaaileg vuilst.
22 Beter n aarmoudeg bestoan mit n dak boven kop,
as n oetmuntend moal in aandermans hoes.
23 Ofstoe nou te veul of mor n beetje hest, wees ter tevreden mit,
den wordst nait veur vremde oetscholden.
24 Van t aine hoes noar t aander swaalken te mouten, is n ellèndeg bestoan,
doarstoe as vremde touholdst, hest gain recht van spreken.
25 Al budstoe zulm etendrinken aan,
krigst staank veur daank en haarde woorden boetendes:
26 "Komt ter in, vremdeling, moak toavel kloar,
zet mie mor veur wastoe mitnomen hest.
27 Vot doe, vremdeling, doe schoadst mien aanzain.
Mien bruier is kommen, k mout t hoes bruken."
28 Veur vremde of schuldaaiser oetscholden te worden,
is veur n verstandeg mensk swoar te droagen.
Nou kommen oetsproaken over kinder.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 30
01Dij zien zeun laifhet, mout hom geregeld mit stòk sloagen
en in t lest zel e vreugde aan hom beleven.
02Dij zien zeun grootbrengt, zel zok over hom verheugen
en onder bekenden hoog van hom opgeven.
03Dij zien zeun onderricht, zel zien vijand ofgunsteg moaken
en onder vrunden vol bliedschop t over hom hebben.
04Ook al is voader van zo'n zeun oet tied kommen,
t is net of was e der nog, omdat hai wieder leeft in zien zeun.
05Bie zien levent was e blied as e hom zag,
bie zien dood haar e gain verdrait.
06Hai luit ain achter om zok op zien vijanden te vreken,
en zien vrunden n man dij heur goudens vergeldt.
07Dij zien zeun vertroedelt, mout aalgedureg zien wonden verbinden,
en bie elke gilp moakt e hom oetstuur.
08n Onbeleerd peerd wordt dwaars,
n zeun dij men nait beteugelt, wordt aigenzinneg.
09Verwèn n kind en hai zel die verbiestern,
speul mit hom en hai dut die verdrait aan.
10 Moak gain plezaaier mit hom, aans krieg ie t baaident aan t zeer bain
en bitst doe op t lest dien tanden stokkend.
11 Loat hom in zien jonge joaren nait aigenmachteg optreden,
most zien fouten nait deur vingers zain.
12 Boeg hom nek as e nog jong is,
hol hom steveg in dien greep as e nog kind is;
den wordt e nait dwaars en ongeheurzoam,
en hestoe gain verdrait van hom.
13 Breng dien zeun groot, dou der muite veur,
aans zelst die aargern aan zien wangedrag.
14 Beter aarm mor gezond en n goud gestèl,
as riek mor gammel in hoed.
15 n Gezond gestèl is meer weerd as ale gold,
n staarke gaist is meer weerd as onmeetboare riekdom.
Nou kommen der oetsproaken over eterij.
16 Der is gain groder riekdom as goud zond wezen,
en der is gain groder vreugde as n blied haart.
17 Beter dood as n maal levent,
beter aiwege rust as n slepende kwoal.
18 Lekker eten, deelzet veur n zaike dij nait eten kin,
is as n spiesovver bie n graf.
19 Wat het n ofgod aan n ovver?
Hai kin ja nait eten en nait roeken.
Zo is t mit ain dij deur de Heer mit zaikte achternoazeten wordt.
20 Hai zugt dij eterij veur hom stoan en zucht,
zo as n eunuch zucht as e aarms om n wichtje slagt.
Zo is t mit ain dij mit geweld zien recht deurdrieven wil.
21 Geef die nait over aan verdrait,
en ploag die zulm nait mit prakkezoatsies.
22 Bliedschop dut n mensk leven,
n fleureg mensk leeft laank.
23 Kom tot rust, proat die zulm moud in,
en hol verdrait wied bie die vandoan,
want verdrait het mennegain te gronde richt,
en is naargens goud veur.
24 Ofgunst en kwoadwezen moaken dien levent kòrter,
zörg moakt die old veur dien tied.
25 Dij blied en vlog is, lust geern eten
en het nocht aan zien moal.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 31
01Nait sloapen kinnen van riekdom, doar teert t liggoam van weg,
zörg over riekdom holdt die wakker.
02Zokse zörg moakt dastoe alderdeegs nait doezelst,
as n slimme zaikte verdrift hai sloap.
03n Rieke schript en knooit en bultjet zien geld op,
en as e opholdt mit waarken, het e der genot van.
04n Aarme schript en knooit en het n schoamel bestoan,
en as e opholdt mit waarken, het e zien gerak nog nait.
05Dij van gold holdt, kin nait rechtveerdeg blieven,
dij t om riekdom te doun is, komt op biesterboan.
06Mennegain is deur geld te valen kommen,
ze stonden inains veur heur ondergang.
07Gek op gold wezen, is n stroekelblok,
elke onwieze strovvelt ter over.
08Wat gelokkeg is n riek man doar niks op aan te maarken vaalt,
en dij nait achter gold heer zit.
09Wèl is t? Den zel we hom gelokkeg priezen,
want hai het onder zien volk wat boetengewoons doan.
10 Wèl wer deur gold oetperbaaierd en bleek zuver in hoed te wezen?
Hai zel der om prezen worden.
Wèl kon zundegen en het t nait doan,
wèl kon verkeerd doun mor dee t nait?
11 Zien bezit zel aanwazen,
en haile gemainschop zel t over zien weldoaden hebben.
12 Astoe bie toavel zitst, van ales verzain,
scheur mond den nait open
en zeg nait: "Wat staait ter ja n zoot op!"
13 Bedenk dat n begereg oog n min ding is,
is ter wat malers schoapen as zo'n oog?
Doarom troant t bie ales wat e zugt.
14 As ain noar n schuddel kikt, tast den nait tou,
grobbel den nait tougelieks mit hom in schuddel.
15 Beoordail gevuilens van dij bie die aan toavel zit as dij van die zulm
en bruuk bie ales dast dust, dien verstand.
16 Eet as n fersounlek mensk van aal dat die veurzet is,
wees gain vreetop, dat geft aargernis.
17 Wees zo fersounlek as eerste op te holden,
wees gain vreterd, geef gain aansteut.
18 En astoe mit n haile koppel bie toavel zitst,
bedain die zulm den nait as eerste.
19 Veur ain dij goud opvud is, is n beetje al genog,
hai ligt nait te poesten en te stìnnen as e op bèr ligt.
20 As e zok moategd het mit eten, slept e as n roos,
hai gaait ter vroug òf en vuilt zok haildaal oetrust.
Dij nait zat te kriegen is, het last van wakker liggen,
mout spijen en het liefzeerte.
21 Astoe der nait veur vot kinst veul te eten,
goa der den oet om te spijen, den vuilst die n stok beter.
22 Kind, luster noar mie, neem mien road in acht,
loater zelst t begriepen.
Wastoe ook dust, dou dat mit iever,
den krigst gain enkele zaikte.
23 Dij zok goud aanstelt bie etenstoavel wordt prezen,
hai zel aaid n goie noam hebben.
24 Van ain dij zok nait goud aanstelt, sprekt haile stad schaande,
hai zel aaid n minne noam hebben.
25 Wees gain boaskerel bie t wiendrinken,
want wien het mennegain te gronde richt.
26 Zo as ovent stoal keurt hou haard of t is,
zo keurt wien t kerakter van hoogmoudege lu as ze roezie moaken.
27 Wien staait veur mensk liek mit t levent
astoe hom mit moate drinkst.
Wat is levent zunder wien?
Wien is al in t aanbegun geven om blied van te worden.
28 As wien op zien tied mit moate dronken wordt,
geft e bliedschop en vreugde.
29 Te veul wien komt ellèn, roezie en kwezzie van.
30 Dronkenschop moakt n onwieze zo kwoad dat e te valen komt,
ontnemt hom zien macht en bezörgt hom ook nog wonden.
31 Moak gain roezie mit dien noaste as ie mit nkander wien drinken
en minacht hom nait as e vrolek wordt.
Most hom ook nait oetschelden
en hom nait krenken deur wat van hom weerom te vroagen.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 32
01As ze die laaiden van n feestmoal geven hebben,
loat die doar den nait op veurstoan.
Wees as gast onder gasten,
bekommer die eerst om heur en goa den zulm zitten.
02Goa eerst zitten astoe aal dien plichten doan hest,
den kinst blied wezen dat zai tevreden binnen
en krigstoe n kraans veur dien beleefdhaid.
03Ol man, t komt die tou t woord te nemen
en te proaten over zoaken doarstoe verstand van hest.
04Wordt ter wat oetvoerd, kom den nait mit n stroom van woorden,
verkundeg dien wieshaid nait op t verkeerde ogenblik.
05Meziek in tied dat je mit nkander wien drinken,
is as n zegel van grenoat op n golden sieroad.
06As n zegel van smaragd inzet in gold,
zo is wies van meziek bie kostelke wien.
07Jongkerel, voert t woord allenneg as ter verlet om is
en in t uterste gevaal as ze die t twijmoal vroagen.
08Hòl t kòrt, zeg n bult mit n beetje woorden,
wees as ain dij t wait en toch swiegen kin.
09Astoe onder vernoame lu bist, dou den nait of wazzen ze diens gelieken,
astoe onder ol mensken bist, heb mond den nait in baaide handen.
10 Zo as weerlicht veur dundern komt,
zo gaait vrundelkhaid veur n beschaaiden mensk aan.
11 Goa op tied weer vot, dreudel nait om,
goa vot op hoes aan, blief nait op stroat rondhangen.
12 Thoes kinst die vermoaken en doun doarstoe zin aan hest,
mor bezundeg die nait aan dikke proat.
13 Pries om dit aalmoal hom dij die moakt het,
en dij die roem en rij zien goie goaven dut.
14 Dij ontzag het veur de Heer, neemt zien onderricht ter haarten,
dij hom in ale vrougte zöcht, staait bie hom in gunst.
15 Dij wet onderzöcht, wordt ter vol van,
mor dij net dut of hai hom onderzöcht, strovvelt ter over.
16 Dij ontzag het veur de Heer leert wat recht is,
en let zien veurschriften schienen as n licht.
17 n Zundeg mensk schoft n vermoanen aan kaant,
hai legt hom oet zo as hom dat goud tou liekt.
18 n Bedachtzoam mensk denkt bie ales noa,
mor n doldriest en astrant mensk is naargens benaauwd veur.
19 Dou niks zunder der bie noa te denken,
aans zel die t muiten wastoe doan hest.
20 Goa nait over n stoer begoanboar pad,
doe zolst over stainen strovveln kinnen.
21 Woag die nait op n onbekend pad,
22 wees verzichteg op dien wegen.
23 Heb vertraauw in die zulm bie ales dastoe dust,
want dat is ook n menaaier die aan geboden te holden.
24 Dij op wet vertraauwt, nemt geboden in acht,
dij op de Heer vertraauwt, zel der gain schoa van hebben.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 33
01Dij ontzag het veur de Heer wordt nait trovven deur kwoad,
trevven hom bezuikens, den komt e ze te boven.
02n Wies man het gain ofkeer van wet,
mor dij net dut of e wet laifhet, is as n schip in störm.
03n Verstandeg man het vertraauw in wet,
dij is veur hom gelieke betraauwboar as oroakelstainen.
04Beraaid die veur astoe spreken most, den wordt ter noar die lusterd,
goa bie die zulm te roade veur dast beschaaid gefst.
05t Gemoud van n onwieze is as n woagenrad,
zien denken is as n draaiende as.
06n Vrund dij spot mit ain het, is as n dekhengst,
hai vrènskt onder elk dij der op zit.
07Woarom is aine dag beter as aander?
t Licht van dag komt toch t haile joar deur van zun?
08In zien wieshaid het de Heer onderschaaid tussen doagen moakt,
hai het feesten heur stee in tied geven.
09Paardie doagen het e hoog en haaileg moakt,
aandern het e bie gewone doagen rekend.
10 Ale mensken kommen oet eerde vot,
oet eerde is Adam schoapen.
11 Toch is ter onderschaaid deur de Heer zien grode wieshaid,
hai het heur verschillende wegen wezen.
12 Paardie mensken het e zegend en verhoogd,
aandern het e haailegd en dicht bie hom kommen loaten.
Paardie mensken het e vervlökt en vernederd,
en het hai van heur stee verdreven.
13 Zo as klaai in haand van poddebakker,
dij der van moakt wat of e wil,
zo binnen mensken in haand van heur moaker,
dij heur moakt zo as hai wil.
14 Zo as t goie tegen t kwoaie over staait,
t levent tegen dood over,
zo staait vrome tegen zundoar over.
15 Zo mostoe aal wat Alderhoogste moakt het, bekieken,
twij bie twij, t ain tegen t aander over.
16 En ik - ik bleef as leste woaken,
as ain dij ales nog ais noazöcht, laip ik achter droevenplokkers aan;
17 mor deur zegen van de Heer kwam ik noar veuren,
en as n droevenplokker muik ik paarskoep vol.
18 Begriep goud dat ik nait bloots veur mie zulm schript heb,
mor veur aalmoal dij onderricht zuiken.
19 Luster noar mie, respektoabeln onder t volk,
laaiders van volksvergoadern, zet oren open.
20 Loat zeun, vraauw, bruier of vrund,
zo laank astoe leefst, nooit gain macht over die kriegen;
en dou dien geld nait aan n aander,
den huift die t loater nait te muiten ast ter om bedeln most.
21 Loat zo laank astoe leefst, zo laank as ter nog oam in die is,
gain mensk die van dien stee verdrieven.
22 Beter dat dien kinder die om wat vroagen,
as dastoe dien kinder noar handen kieken most.
23 Dou ales dastoe dust haile goud,
loat gain smet op dien goie noam kommen.
24 Op dag dat dien levent op n èn lopt, in t uur van dien dood -
verdail den eerst dien aarvenis.
25 Wat veur n ezel vouer, stòk en lasten binnen,
dat binnen brood, tucht en aarbaid veur n sloaf.
26 Zetstoe hom onder tucht aan t waark, den hest rust,
astoe hom niks te doun gefst, perbaaiert e vrij te kommen.
27 Jok en hèlster boegen nek,
n sloaf dij verkeerd wil, kinst stravven en oftiggeln.
28 Zet hom flink aan t waark, aans wordt e lòi,
29 en van lòi wezen, leert e aans niks as verkeerds.
30 Loat hom waarken zo as hom betoamt,
as e nait om liek wil, zet zien vouten den in boeien.
31 Astoe n sloaf hest, behandel hom den as die zulm,
want doe hest hom mit dien zoerverdainde sènten betoald.
Astoe n sloaf hest, behandel hom den as dien bruier,
want doe kinst hom net zo min missen as die zulm.
32 Astoe hom min behandelst en hai trekt aan hakken,
33 woar most hom den zuiken?
|
Wieshaid van Jezus Sirach 34
01n Onverstandeg mensk het onnudde en onechte verwachtens,
en dreumen moaken onwiezen kop gek.
02Dij zok stief aan n dreum vastholdt,
is as ain dij schaar beetpakken wil en wind achternoazit.
03Wat men in n dreum zugt, is niks meer as n spaigelbeeld,
zo as n gezicht zok spaigeln dut.
04Hou kin der wat schoons kommen van wat smeregs?
En wat wordt woar deur n leugen?
05Wikkerij, toukomst duden en dreumen binnen bedrog,
ze moaken die benaauwd zo as n vraauw dij de vloagen het.
06As n dreum nait deur Alderhoogste stuurd is,
sloag der den gain acht op,
07want dreumen hebben mennegain op biesterboan brocht,
dij der op vertraauwden kwammen maal te pas.
08Zunder zoks bedrog kin men wet ook volbrengen,
oet mond van n betraauwboar mensk komt wieshaid tou zien recht.
09Dij veul raaisd het, het n bult kennes opdoan,
dij veul ervoaren het, kin verstandege dingen zeggen.
10 Dij gain ervoaren het, wait mor n beetje,
11 mor dij veul raaisd het, krigt aal meer besef van t levent.
12 Op mien raaizen heb k n bult zain,
ik wait ter meer van as k zeggen kin.
13 Voak heb ik doodsbenaauwd west,
mor k heb t aan kennes en ervoaren te daanken dat ik t levent ter ofred heb.
14 Dij ontzag het veur de Heer blift in leven,
15 want zien hoop is richt op dij hom redt.
16 Dij ontzag het veur de Heer huift nait benaauwd wezen,
hai let moudveren nait hangen, want de Heer zulm is zien hoop.
17 Gelokkeg is dij ontzag het veur de Heer.
18 Aan wèl holdt e zok vaast, wèl is zien steun?
19 De Heer holdt t oog op dij hom laifhet;
hai is n machteg schild, n staarke steun,
hai beschut tegen glìnne hetten, geft schaar tegen mirregzun,
hai zörgt ter veur dast nait strovvelst, hai komt veur dast vaalst,
20 hai moakt t haart blied, dut ogen oplichten,
hai moakt beter en geft zegen.
21 Ovvert ain mit goud doar e nait eerlieks aankommen is,
den is dat ovver onzuun,
22 en giften van lu zunder wet of gezag binnen nait welkom.
23 Alderhoogste het gain nocht aan ovvers van goddelozen,
en n haile bult ovvers binnen veur hom gain reden om mor te vergeven.
24 Dij wat van n aarm mensk ovvert,
is as ain dij n zeun ovvert veur t oog van zien voader.
25 Aarme lu leven van n bie nkander schooid stokje brood,
dij t van heur steelt, vergript zok aan heur bloud.
26 Dij n aander zien haile gerak ofpakt, is n moordenoar,
27 dij n lös aarbaider zien daghuur ofsteelt, is ain dij bloud vergut.
28 As ain opbaauwt en aander weer ofbrekt,
wat levert dat meer op as dat ze zok ofpokkeln?
29 As ain beedt en aander vervlökt,
noar wèl mout de Heer den lustern?
30 Astoe n dode weer aankomst noa dastoe die wosken hest,
wat het wasken den veur nut?
31 Zo is n mensk dij vast veur zien zunden en vannijs zundegt.
Wèl zel der lustern noar zien gebed?
Wat helpt hom t as e zok vernedert?
|
Wieshaid van Jezus Sirach 35
01Dij wet in acht nemt, brengt n bult ovvers:
02dij zok noar geboden holdt, brengt n vree-ovver,
03dij n goie doad dut, brengt n koornovver,
04dij aarmen wat geft, brengt n daankovver.
05Die mieden van slechteghaid is de Heer noar t zin,
die mieden van onrecht moakt t aal goud.
06Verschien nait mit lege handen veur de Heer,
07want aal dizze dingen worden aaist deur geboden.
08t Ovver van n rechtveerdege moakt t altoar vet,
aangenoame geur der van gaait omhoog noar Alderhoogste.
09t Ovver van n rechtveerdege wordt aannomen,
t zel nait vergeten worden.
10 Pries de Heer mit dien vrijgeveghaid,
wees nait zuneg mit eerste vrucht.
11 Breng elke goave mit n blied gezicht,
en haaileg tienden mit vreugde.
12 Geef Alderhoogste noar wat hai die geven het,
wees vrijgeveg, geef noar dien vermogen,
13 want de Heer beloont die,
hai geft die zeuvendubbeld weerom.
14 Perbaaier de Heer nait om te kopen,
want doar gaait e nait op in.
15 Vertraauw nait op n ovvergoave doarstoe nait eerlek aankommen bist,
want de Heer is n rechter
en persoonlek aanzain geldt nait bie hom.
16 Hai kust gain pertij tegen aarme,
en verheurt t gebed van ain dij onrecht aandoan wer.
17 Hai bekommert zok om t smeken van wees,
en om t jammern van wedevraauw.
18 Stromen wedevraauw troanen nait over wangen,
19 en schraift ze nait om man dij heur troanen stromen dut?
20 Dij de Heer zo daint dat hai der nocht aan het, wordt aannomen,
zien gebed gaait aan wolken tou.
21 t Gebed van n nederg man gaait deur wolken hèn,
hai is nait te troosten zo laank as t nait aankomt,
hai gaait ter stief mit deur tot Alderhoogste der aandacht aan geft,
22 tot hai oordailt in t veurdail van rechtveerdege,
en dat oordail ook oetvoert.
De Heer zoest wis nait om en het gain geduld mit dij onbarmhaarteg is,
hai brekt hom de bainen.
23 Hai geft volken heur verdainde loon,
reudt ale grootske lu oet,
brekt macht van onrechtveerdegen.
24 Hai beloont mensk noar dat e doan het,
beoordailt heur doun noar wat ze veurhebben.
25 Hai dut zien volk recht,
en moakt heur blied deur zien barmhaarteghaid.
26 Gelieke welkom is zien barmhaarteghaid in tieden van verdrokken,
as regenwolken in tieden van dreugte.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 36
01Heer, God van aal wat bestaait, ontfaarm joe over ons,
02en schuun ale volken schrik veur joe in.
03Steek joen haand omhoog tegen ale vremde volken,
loat heur joen macht ondervinden.
04Zo as zai zain hebben hou ie joen haaileghaid aan ons bewezen hebben,
loat ons zo ook zain hou ie aan heur joen macht teunen.
05Loat heur waiten, zo as wie ook waiten, Heer,
dat ter gain God is boeten joe.
06Vernij de taikens, herhoal de wonders,
07teun grode macht van joen haand en rechteraarm.
08Loat joen gram wakker worden, stört joen grammiedeghaid oet,
09verrinnewaaier tegenstander, reu vijand oet.
10 Hoast joe, voer joen besloet oet,
loat elk over joen grode doaden vertellen.
11 Loat dij vlucht. verteerd worden deur t vuur van joen gram,
vergraim elk dij joen volk kwoad aandut.
12 Verbriezel koppen van vijanden heur aanvoerders,
dij zeggen: "Der is gainent boeten ons."
13 Breng ale stammen van Jakob weer bie nkander,
en geef heur t aarfdail van eertieds.
14 Heer, ontfaarm joe over joen volk, nuimd noar joen noam,
over Israël, dij ie tou joen eerstgeboren zeun moakt hebben.
15 Ontfaarm joe over stand van joen haailegdom,
over Jeruzalem, t stee doar ie rusten.
16 Moak Sion vol mit lof van joen heerlekhaid,
en joen tempel mit joen glorie.
17 Neem t op veur joen eerste schepsels,
volbreng wat in joen noam veurzegd is.
18 Beloon dij vastberoaden op joe wachten,
loat blieken dat joen profeten te vertraauwen binnen.
Verheur, Heer, t gebed van joen knechten,
19 ie wazzen joen volk toch altied toudoan?
Den zellen aalmoal op eerde waiten,
dat ie de Heer binnen, aiwege God.
20 Moag verteert ale eten,
mor t aine eten is beter as t aander.
21 Zo as tong t wild aan smoak der oet kend,
zo kin n verstandeg mensk leugens onderschaaiden.
22 n Verdurven mensk brengt ellèn te weeg,
n mensk mit ervoaren verdedegt zok der tegen.
23 n Vraauw mout elke man aanveerden,
mor n man kin nuverste vraauw oetkaizen.
24 n Mooie vraauw geft heur man n blied gezicht,
der is niks doar ain nog meer noar verlangen kin.
25 Kin ze ook nog zaacht en vrundelk proaten,
den is ter gain staarveling mit heur man te vergelieken.
26 Dij n vraauw verkrigt, legt t fonnement veur zien bezit,
krigt n helper dij bie hom paast, n zoel van rust.
27 Doar gain riggelwaark is, wordt t bezit roofd,
doar gain vraauw is, swaalkt n man mismoudeg om.
28 Want wèl vertraauwt n swoarbewoapende rover,
dij van aine stad noar aander trekt?
Zo vertraauwt men net zo min n mensk dij gain thoes het,
en naacht deurbrengt doar e loat op oavend aankomt.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 37
01Elke vrund zel zeggen: "Ik bin dien kammeroad,"
mor paardie binnen dat bloots in noam.
02Is t nait doodverdraiteg,
as n alderbeste vrund in n vijand veraandert?
03Misdoadege aandrift, woar komstoe heer,
doe, dij eerde bedekst mit bedrog?
04Aine vrund verheugt zok over bliedschop van zien vrund,
mor in tied van nood keert hai zok tegen hom.
05Aander vrund schript mit zien vrund veur eten,
en in tied van oorlog verdedegt hai hom mit zien schild.
06Hol n vrund altied in gedachten,
vergeet hom nait in tied dat t goud gaait.
07Elke roadsman prist zien aigen road aan,
mor summegen denken allenneg mor aan zokzulm.
08Wees verdocht op ain dij road geft,
goa eerst noa wat veur belang hai der zulm bie het,
zien road kin ook op aigen veurdail oet wezen.
Geef dien löt nait in handen van ain dij zegt:
09"Doe bist op goie weg,"
mor dij bloots toukikt as die der wat overkomt.
10 Vroag gain road aan ain dij die nait recht in ogen kikt,
geef gain road aan ain dij ofgunsteg op die is.
11 Vroag gain road aan n vraauw over ain dij net as zai van aigenste man holdt,
vroag gain road aan n lafbek over oorlog,
aan n koopman over handel,
aan n koper over verkoop,
aan n ofgunsteg man over dankboarhaid,
aan n onbarmhaarteg mensk over grootmoudeghaid,
aan n lòierd over waark,
aan n lös aarbaider over t doanmoaken van t waark,
aan n lòie sloaf over n bult aarbaid.
Vertraauw road van gainain van heur,
12 mor goa altied te roade bie n vroom mensk,
ain doarstoe van waist dat e zok noar geboden holdt,
dij ain van zin mit die is
en dij astoe strovvelst mit die mitvuilt.
13 Volg road van dien aigen verstand,
der is veur die gain betraauwboarder road.
14 t Verstand van n mensk het sums meer te zeggen,
as zeuven wachters op n oetkiektoorn.
15 En beed bie dit ales tou Alderhoogste,
dat hai dien levensweg richt op woarhaid.
16 Ale aarbaid begunt mit overleg
en aan elke road gaait n plan veuròf.
17 Worrel van ale belaaid is t verstand,
18 doar kommen vaaier loden oet:
goud en kwoad, levent en dood,
mor dij op t leste beslist, dat is tong.
19 Der binnen verstandege mensken dij n bult aandern onderrichten,
mor dij zokzulm nait tou nut binnen.
20 Der binnen manlu dij wieze woorden spreken,
mor zulm nait in reken binnen,
ale plezaaier zellen ze missen,
21 want ze stoan bie de Heer nait in gunst,
heur wieshaid wordt nait erkend.
22 Der binnen manlu dij wies binnen van zokzulm,
vrucht van heur verstand komt heur zulm te goude.
23 n Wies man onderricht zien volk,
vrucht van zien verstand kin men op aan.
24 n Wies man wordt roem en rij zegend,
aalmoal dij hom trevven, zellen hom gelokkeg priezen.
25 Doagen van n menskenlevent binnen te tellen,
mor doagen van Israël binnen ontelboar.
26 n Wies man krigt eer bie zien volk,
zien noam leeft deur veur aiweg en aaid.
27 Kind, onderzuik die zulm dien haile levent laank,
goa noa wat slecht veur die is en geef doar nait aan tou,
28 want nait ales is goud veur elkenain,
nait elk het nocht aan ale dingen.
29 Geef die nait gulzeg over aan ale genot,
wees nait overmoateg mit lekkere dingen,
30 want overdoadeg eten moakt zaik,
en van overdoad mout je overgeven.
31 Aan vreetzucht binnen n bult doodgoan,
dij moateg is, verlengt zien levent.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 38
01Hol dokter in eren, want kinst verlet om hom kriegen,
hai is ook deur de Heer schoapen,
02en aalhouwel beterschop van Alderhoogste komt,
wordt hai deur keunenk beloond.
03n Dokter wordt eerd om zien kunde,
hai wordt deur notoabeln bewonderd.
04Deur de Heer levert eerde kruderijen op dij betermoaken,
n verstandeg mensk wist ze nait òf.
05Wer t wotter nait zuit deur n stok holt,
zodat zien kracht bekend wer?
06De Heer zulm dee mensken kennes,
zodat e om zien wonderboarlieke kruderijen prezen wer.
07Doar moakt hai mit beter en nemt e pien mit weg,
08aptaiker moakt ter baalzem van.
De Heer zien waark komt gain èn aan,
hai brengt beterschop op eerde.
09Kind, negeer dien zaikte nait,
mor beed aan de Heer, den zel hai die beter moaken.
10 Begoa gain misstappen, wees rechtschoapen,
zuver die van elke zunde.
11 Breng n lekker roekend ovver, geef n haandvol waaitenmeel,
breng n rieke goave, ofstoe al op staarven ligt.
12 Roup dokter ook, want hai is ook schoapen deur de Heer,
hol hom nait op n ofstandje, hai is ook neudeg.
13 Goie ofloop ligt sums in zien handen;
14 zulm beedt e ook aan de Heer,
dat hai hom weg noar beterschop aanwist
en t levent redt.
15 Dij zundegd het tegen zien moaker,
mout mor in doktershanden valen.
16 Kind, vergait troanen om n dode,
raauw om hom en zet n treurlaid in.
Begroaf hom zo as dat heurt,
en verwoarloos zien graf nait.
17 Vergait bittere troanen, treur van haarten,
raauw om hom zo as e dat verdaint.
Raauw ain dag, raauw der twij, om proatjes veur te kommen,
en vind dien troost in verdrait.
18 Want verdrait tast dien krachten aan,
en laaidt tou dood.
19 In ellèn gaait t verdrait deur,
n levent in aarmoud is n vluik veur t haart.
20 Geef die nait over aan verdrait,
zet t van die òf, wait dat t tou dood laaidt.
21 Denk ter om dat ter gain weg weerom is,
doe helpst dode der nait mit en komst die zulm te noa.
22 Denk ter om dat zien löt dienent ook wezen zel,
guster ik, mörgen doe.
23 As dode rust, loat zien heugenschop den ook rusten,
loat t n troost wezen nou e weg is.
24 Om aan zien wieshaid te kommen, mout schriftgeleerde tied veur studie hebben,
hou minder ofstoe aarbaiden most, hou wiezer ofstoe wordst.
25 Hou zel ain wies worden dij ploug bestuurt,
dij grootsk is op zien prikstòk,
ozzen drift, der mit waarkt,
en aans gain proat het as over boljes?
26 Mit blieder haarten trekt e vurgen,
hai ovvert zien sloap op om kaalver te vouern.
27 Zo vergaait t elke handwaarker, elke vakman,
dij dag en naacht aanaarbaidt,
zo vergaait t elk dij figuren in zegels snidt,
hai wordt nait muid om aalgedureg wat nijs te moaken.
Mit blieder haarten moakt e n ofbeelden dij liekt,
hai ovvert zien sloap op om zien waark doan te kriegen.
28 Zo vergaait t smid dij bie t ambolt staait,
vol aandacht veur t iesder dat e bewaarkt.
Zien vlaais verschruit in gloud van t vuur,
hai vecht tegen hetten van ovent,
hoamersloagen dreunen hom in oren,
hai holdt t oog op t model van zien waarkstok.
Mit blieder haarten moakt e zien aarbaid doan,
hai ovvert zien sloap op om t zo mooi as t kin veurnkander te kriegen.
29 Zo vergaait t poddebakker dij aan t waark is,
en mit zien vouten schief draaien let,
dij altied mor weer in zit over zien waark,
de neudege potten dij e moaken mout.
30 Mit zien handen geft e vörm aan klaai,
mit zien vouten moakt e t handzoam.
Mit blieder haarten brengt e glazuur aan,
hai ovvert zien sloap op om ovent hemmel te moaken.
31 Aal dij lu vertraauwen op heur handen,
en elk van heur is kloar in zien affeer.
32 Zunder heur kin je in gain stad wonen,
en holden der gain vremden en gain raaizegers tou.
Mor veur road van t volk het men heur nait van neuden,
33 en in volksvergoadern hebben ze gain vernoam stee,
op stoul van rechter kommen ze nait te zitten,
en van rechtsregels hebben ze gain benul.
Ze geven gain bliek van ontwikkeln of oordail,
en spreuken krieg je van heur nait te heuren.
34 Mor wat veur aaid schoapen is, krigt deur heur zien stee,
heur ainegste behuifte is heur affeer oet te voeren.
Mor dij mit zien haile gaist noadenkt over wet van Alderhoogste,
|
Wieshaid van Jezus Sirach 39
01onderzöcht wieshaid van eertieds,
en is dounde mit wat profeten zeggen,
02ontholdt bekende manlu heur verhoalen,
en deurgrondt betaikenis van spreuken.
03Hai onderzöcht verburgen zin van sprekwoorden,
en is dounde mit roadselachtege spreuken.
04Notoabeln budt e zien dainsten aan,
hai verkeert in gezelschop van laaiders.
Hai raaist deur landen van vremde volken,
en wait oet ondervinden van goud en kwoad onder mensken.
05Al vroug op mörgen zöcht e mit blieder haarten de Heer
dij hom moakt het;
hai beedt tou Alderhoogste.
Hai sprekt n gebed oet,
en vragt om vergeven veur zien zunden.
06As de Heer, de machtege, t wil,
wordt hom volop inzicht geven.
Den let e zien wieze woorden stromen,
en prist de Heer in n gebed.
07Hai richt zok op kennes en inzicht,
en overdenkt Gods gehaaimen.
08Hai geft bliek van wat e bie zien studie leerd het,
en let zok veurstoan op wet van t verbond mit de Heer.
09n Bult lu priezen zien inzicht,
en hai zel nooit vergeten worden;
zien heugenschop gaait nooit verloren,
zien noam leeft deur van geslacht op geslacht.
10 Volken zellen van zien wieshaid vertellen,
en gemainschop zel zien lof verkundegen.
11 Zo laank as e leeft, krigt e meer lof as doezend aandern,
as e komt te staarven, kikt e tevreden weerom.
12 Nog meer van wat ik dochde, zel ik oetspreken,
as volmoan, zo vol bin k ter van.
13 Luster noar mie, vrome zeuns,
en blui as n roos bie n wotterloop.
14 Roek zo lekker as wierook,
en blui as n lelie.
Verhef joen stem, zing n loflaid mitnkander,
en pries de Heer om ales wat e doan het.
15 Verheerlek zien noam,
pries hom en zing zien lof,
mit laiden en speulen op citer.
Pries hom mit dizze woorden:
16 De Heer zien doaden binnen aalmoal schitternd mooi,
aal wat e beschikt, gebeurt op goie tied.
17 Zeg nait: "Wat is dat? Woar is dat veur?"
want ales bliekt nutteg op t juuste ogenblik.
Mit zien woord het e t wotter bie nkander brocht,
en op zien odders wordt t in opslag opburgen.
18 As hai odders geft, gebeurt wat hom goud tou liekt,
en gainain kin verhindern dat e redt.
19 Hai begript mensken heur doaden,
niks blift veur hom bezied.
20 Van aiw tot aiw kikt e der op tou,
niks is veur hom te wonderliek.
21 Zeg nait: "Wat is dat? Woar is dat veur?"
want ales wer schoapen om in n behuifte te veurzain.
22 Zien zegen lopt over t sore laand as n revier,
en geft t te drinken as n wottervloud.
23 Zo as hai wotter in n zoltzee veraanderd het,
zo zel zien gram volken trevven.
24 Zien wegen binnen slicht veur vrome lu,
mor vol bulten en boelen veur lu zunder wet of gezag.
25 t Goie wer van veur t aanbegun òf aan, schoapen veur goie mensken,
en t minne veur zundoars.
26 t Eerste doar n mensk in zien levent verlet om het,
is wotter, vuur, iesder en zolt,
waaitenmeel, melk en hunneg,
droevesap, olieveneulie en klaaier.
27 Aal dij zoaken binnen goud veur vrome mensken,
mor veur zundoars worden t verkeerde dingen.
28 Störms binnen schoapen om te stravven,
in heur grammiedeghaid goan ze tekeer.
As heur moaker straft, loaten ze heur kracht lösbreken,
doar vindt zien gram n oetweg in.
29 Vuur, hoagel, honger en dood,
dit aalmoal wer schoapen om te stravven.
30 Schorpiounen en adders, tanden van wilde daaiern,
t vrekende sweerd dat goddelozen verdut -
31 ze voeren mor al te geern zien opdracht oet.
Ze binnen der kloar veur heur toak op eerde te vervullen,
as tied ter heer is, doun ze wat heur besteld wer.
32 Van t begun òf aan haar k doar wis van west,
ik heb dat overdocht en op schrift steld:
33 doaden van de Heer binnen aalmoal goud,
hai zörgt op goie tied veur ales doar verlet om is.
34 Zeg nait: "Dit is minder goud as dat,"
want ales bliekt goud te wezen op zien tied.
35 Zing doarom mit dien haile haart, oet volle bòrst,
en pries de Heer zien noam.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 40
01Elk mensk krigt n bult zörg te verwaarken,
Adam zien noazoaten droagen n swoar jok,
van dag òf aan dat ze moeke heur schoot verloaten hebben,
aan dag tou dat ze weeromkommen noar moeke van ons aalmoal.
02Heur prakkezaaiern komt van t besef van wat kommen zel,
ze worden overheerst deur benaauwdens veur dag van heur dood.
03Dij op zien hoge, schitternde troon zit,
mor ook dij deelzit in stof en aask,
04dij roodsangen dragt, en kroon,
mor ook dij n roege, linnen boezeroen aan het -
05aalmoal hebben ze wait van gram en ofgunst, verbiestern en onrust,
baang wezen veur dood, vrok en roezie.
Snaachts op bèr, as ze rusten,
brengt sloap heur nije onrust,
06ze kriegen zuver gain rust,
in heur dreumen worden ze net zo muid as overdag,
verschrikt deur wat ze zain,
as mensken op vlucht veur oorlog.
07As nood t hoogst is, worden ze wakker,
verboasd dat ze baang wazzen veur niks.
08Zo gaait dat mit aal wat leeft, mit mensk en daaier,
mor bie zundoars is t nog zeuvenmoal slimmer;
09veur heur is t dood, geweld, stried, sweerd,
rampen, honger, onderdrokken en ploagen.
10 Dit wer aalmoal schoapen veur lu zunder wet of gezag,
veur heur is wottervloud kommen.
11 Ales wat tou eerde oetkomt, gaait noar eerde weerom,
ales wat tou wotter oetkomt, gaait noar zee weerom.
12 Ales dat mit n onrechtveerdege bedoulen geven wordt, vergaait,
mor traauw blift veur aaid bestoan.
13 Wat n onrechtveerdege bezit, is as n revier dij dreugvaalt,
as n weerlichtslag dij oetklinkt bie n regenbui.
14 Dij vrijgeveg is, wordt ter blied van,
dij dut wat nait mag, verlust zien levent.
15 Noageslacht van goddelozen vertakt zok nait,
t het minne worrels op n haarde rotsgrond,
16 t is as raait in onderwaal of aan kaant van revier,
dat veur aal aander gras aan oetropt wordt.
17 Goudgunsteghaid is as n lusthòf vol weldoaden,
en barmhaarteghaid holdt veur aaid zien weerde.
18 Dij van zien bezit leeft of zien waark, het t best,
mor dij n schat vindt, het t beter.
19 Kinder en baauw van n stad loaten dien noam deurleven,
mor beter as baaident is n onbesproken vraauw.
20 Wien en meziek moaken t haart blied,
mor beter as baaident is laifde veur wieshaid.
21 Floit en haarp moaken n alderlaifste wies,
mor beter as baaident is n mooie stem.
22 Groatsie en mooi wezen, mag men geern zain,
mor beter as baaident is t gewas dat opschut.
23 Goie kammeroaden trevven nkander op ofsproken tieden,
mor beter is t bie nkander wezen van man en vraauw.
24 n Behulpzoame bruier steunt in tied van nood,
mor beter is barmhaarteghaid dij redt.
25 Gold en zulver geven vasteghaid in t levent,
mor beter as baaident is goie road.
26 Bezit en kracht geven vertraauw in aigen weerde,
mor beter as baaident is ontzag veur de Heer.
Doar ontzag veur de Heer is, is naargens verlet om,
doar dij touholdt, huifstoe gain hulp zuiken.
27 Ontzag veur de Heer is as n lusthòf vol weldoaden,
t geft meer schut en schoel as n hoge posietsie.
28 Kind, goa nait as bedelder deur t levent,
t is beter te staarven as te bedeln.
29 Ain dij noar aandermans toavel kikt,
het gain levent dij dij noam verdaint.
Hai besmotjet zok mit aander zien eten,
n verstandeg en beschoafd mensk paast doar veur op.
30 n Onbeschoamd mensk bedelt vrundelk,
mor in zien inwendeghaid braandt n vuur.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 41
01Dood, wat is t bitter aan die te denken
veur n mensk dij vreedzoam leeft maank aal wat e het,
dij gain zörg kent, dij t aal goud gaait,
en dij nog volop plezaaier in t levent het.
02Dood, wat is dien vonnes goud
veur n mensk dij verlet het en dij zien kracht mindert,
veur ain in hoge older dij zok overaal zörg over moakt,
opsternoat is en gain geduld meer het.
03Wees nait benaauwd veur t vonnes van dood,
denk aan dij veur die aan gingen en dij noa die kommen zellen.
04t Is de Heer zien vonnes over aal wat leeft,
woarom zolstoe votsmieten wat de Heer noar t zin is?
Ofstoe nou tien, twinneg of doezend joar leefd hest,
in t dodenriek kinst die nait bekloagen over duur van dien levent.
05Zundoars heur kinder binnen verschrikkelk,
ze holden tou maank goddelozen.
06Van zundoars heur kinder gaait aarvenis verloren,
en op heur noageslacht rust veur aaid schaande.
07Kinder moaken n goddeloze voader verwieten,
want om hom worden ze berabbeld.
08Wai joe, goddeloze manlu,
dij wet van Alderhoogste rug toukeren,
09as ie kinder kriegen, worden ze vergraimd,
ie werden vervlökt bie joen geboorte,
ie worden vervlökt bie joen dood.
10 Ales wat tou eerde oetkomt, gaait noar eerde weerom,
zo goan goddelozen van vervluiken noar vergraimen.
11 t Kloaglaid over doden geldt allenneg heur liggoam,
mor van zundoars wordt alderdeegs noam oetwiskt.
12 Paas op veur dien noam, dij blift laanger bie die
as doezenden dikke schatten van gold.
13 Van n goud levent binnen doagen te tellen,
mor n goie noam duurt aiweg.
14 Kinder, onthol wat joe biebrocht is en wees tevreden.
Wieshaid dij verburgen is en n schat dij men nait zugt,
wat veur nut hebben dij?
15 Beter n mensk dij zien dwoashaid beziedstopt,
as n mensk dij zien wieshaid verburgen holdt.
16 Schoam joe veur zoaken dij ik opnuimen zel
(t is nait goud joe veur ales te schoamen,
en nait op elk zien oordail kin men aan).
17 Schoam joe tegen joen pa en moeke over veur klongelderij,
en tegen joen laaiders en meerdern over veur laigerij,
18 tegen n rechter en amtenoar over veur wangedrag,
tegen t volk en gemainschop over veur t nait holden van wet,
tegen n vrund en moat over veur onrecht,
19 en tegen joen stadjeders over veur daiverij.
Schoam joe tegen woarhaid van God over en zien verbond,
en veur aalbegeer tiedens t eten,
veur schelden bie geven en nemen,
20 en veur niks zeggen tegen heur over dij joe goidag wènsen,
veur t kieken noar n houer,
21 en veur aander kaant opkieken as ter n femilielid aan komt.
Schoam joe veur t stelen van n geschenk of ain zien paart,
en veur t kieken noar aandermans vraauw,
22 veur omgang mit zien sloavin
- kom nait bie heur bèr -
veur offrontoatsies tegen vrunden over
- offrontaaier heur nait astoe wat gefst -,
|
Wieshaid van Jezus Sirach 42
01veur t deurvertellen van wastoe heurd hest
en veur t verroaden van wat gehaaim blieven mout.
Astoe die veur dit aalmoal eerlieks schoamst,
zel elkenain die lieden maggen.
Mor schoam die nait veur zoaken dij hiernoa kommen,
aans zolstoe verkeerde dingen doun kinnen deur aandern teveul te ontzain.
02Schoam die nait veur wet van Alderhoogste en zien verbond,
en veur n rechtveerdeg vonnes, ook al wordt n goddeloze doar vrij deur sproken,
03veur handeln mit n moat, ain doarstoe mit op raais bist,
en veur t verdailen van aandermans aarvenis.
04Schoam die nait schoal en gewichten sekuur te bruken,
en veur riekdom en aarmoud,
05veur winst astoe spullen verkochst,
veur n strenge opvouden van dien kinder,
en veur t ofstravven van n minne sloaf, ook as ter bloud aan te pas komt.
06Astoe n vraauw hest dij nait deugt, den most ales goud opbaargen,
doar n bult handen binnen, most dien spul achter slöt en grondel holden.
07Astoe wat ofleverst, tel en weeg t den,
en hol bouk van aal dien oetgoaven en inkomsten.
08Schoam die nait n onverstandeg en onwies mensk op stee te zetten,
en ain in hoge older dij aankloagd is veur ontucht.
Den zelst n eerlieks beschoafd mensk wezen,
en deur ale mensken in eren holden worden.
09n Dochter let heur voader wakker liggen zunder dat ze der wait van het,
zörg om heur, holdt hom sloap oet ogen:
dat ze al in heur jonkhaid verlept,
dat ze as traauwde vraauw deur heur man hoat wordt,
10 dat ze as jonge maaid schonden wordt,
en in verwachten komt in t olderliek hoes,
dat ze heur man ontraauw is,
of dat ze, traauwd en aal, onvruchtboar wezen zel.
11 Woak streng over n dochter dij nait om liek wil,
aans moakt ze dat dien vijanden die oetlagen,
dastoe berabbeld wordst in stad, n oploop van volk,
en n haile bult schaande van die spreken.
12 Geef bie gain mensk acht op mooi wezen,
en hol nait tou maank vraauwlu,
13 want zo as mòt tou klaaier oetkomt,
zo kommen vraauwlustreken oet n vraauw.
14 Beter n kwoadoardege kerel as n vraauw dij zok mooi veurdut,
n schoamteloze vraauw brengt schaande.
15 Ik zel de Heer zien waarken gedenken,
en vertellen wat of k zain heb.
Deur t woord van de Heer bestoan zien waarken,
zien odders worden oetvoerd zo as hai dat wil.
16 Zun geft licht en kikt op ales deel,
t waark van de Heer is vol van zien glorie.
17 Alderdeegs zien haailegen binnen nait in stoat
over ale wonderwaarken te vertellen,
dij hai, aalmachtege Heer, verricht het,
t is aalmoal deur zien macht tou stand kommen.
18 Hai paailt ofgrond en haarten van mensken,
en hai deurgrondt heur daipste gehaaimen.
Want Alderhoogste wait ales,
hai kent de aiwege taikens.
19 Hai verkundegt wat verbie is en wat kommen zel,
hai brengt sporen aan t licht van wat verburgen is.
20 Gain enkele gedachte blift veur hom bezied,
nait ain woord ontkomt hom.
21 Hai het meesterwaarken van zien wieshaid op odder brocht,
hai is onveraanderliek, van veur t aanbegun tot in aiweghaid tou.
Aan hom wordt niks toudoan of ofdoan,
hai het gain verlet om ain dij road geft.
22 Wat binnen zien waarken n lust veur t oog,
wat binnen ze schitternd om te zain!
23 Ales leeft en blift veur aiweg en aaid,
t dut noar zien zeggen as t neudeg is.
24 Ales bestaait twij bie twij, ain tegen aander over,
hai het niks moakt doar wat aan mekaaiert.
25 Aine schepsel bevestegt hou goud of aander is,
wèl wordt ter ooit zat van, zien glorie te zain?
|
Wieshaid van Jezus Sirach 43
01Pronk van hemel is t heldere hemelverwulf,
aanzain van hemel is ain en aal pracht.
02Zun verkundegt bie t opkommen,
hou wonderboar t waark is van Alderhoogste.
03Om mirreg verzengt e t laand,
wèl kin zien hetten oetholden?
04Dij n ovent opstookt, waarkt in hetten,
mor zun verschruit baargen drij moal zo haard;
vuur oamt e oet,
zien fèlle stroalen verblinden ogen.
05Groot is de Heer dij hom moakt het,
op dij zien odders gaait e rond over zien boan.
06Moan verschient mit vaaste regelmoat,
n aiweg taiken van wizzelnde tieden.
07Moan bepoalt feesten,
n licht dat vol wordt en weer ofnemt.
08Moand is noar hom nuimd,
wonderliek binnen zien gedoantes.
Hai is n insterment van hemelse machten,
stroalend aan t hemelverwulf.
09Pronk van hemel is pracht van steerns,
lichtende sieroaden aan hemel van de Heer.
10 Op Haailege zien odders, stellen ze zok op,
ze worden nait muid op heur wachtposten.
11 Kiek noar regenboog en pries dij hom moakt het,
hai is zo prachteg en zo mooi helder.
12 Hai legt om hemel tou n kring van pracht,
handen van Alderhoogste hebben hom spand.
13 Op zien odders jagt snij omdeel,
en kommen weerlichtsloagen van zien oordail aanrunnen,
14 worden zien schatkoamers opendoan,
en vlaigen wolken der as vogels oet.
15 Deur zien macht moakt e wolken haard,
en brokkeln der hoagelstainen òf.
16-17 t Geluud van zien dunder dut eerde trillen,
baargen schudden as hai verschient,
en op zien wil gaait zudewind te keer,
mit noorderstörm en dwirrelwind.
Snij streudt e oet as vogels dij omdeel vlaigen,
as n swaarm sprinkhoanen vaalt dij noar beneden.
18 t Is n lust veur t oog, zo mooi en zo wit,
t haart verwondert zok as regen noar beneden komt.
19 Hai streudt riep oet as zolt over eerde,
bevroren is dij zo schaarp as stiekels.
20 Oet t noorden begunt n kolde wind te bloazen,
wotter bevrust en wordt ies.
t Legt n kòrst over t wotter,
t wotter trekt n harnas aan.
21 Wind verschruit baargen, dut onlaand branden,
verzengt t jonge gras as vuur.
22 Mor dook brengt t aalmoal weer bie,
daauw komt en verkwikt noa hetten.
23 Noar zien plan het e oervloud bedwongen,
en doar aailanden poot.
24 Dij zee bevoart, vertelt hou gevoarlek of dij is,
wie stoan versteld over wat wie te heuren kriegen.
25 Doar zugt men vremde en wonderlieke dingen:
alderhande daaiern, zeemonsters dij hai schoapen het.
26 Deur zien toudoun is zien waark belokt,
deur zien woord bestaait ales.
27 Houveul of wie ook zeggen, t is nooit genogt,
in ain woord: hai is ales.
28 Woar hoal we kracht vandoan om hom te priezen?
Hai is groder as ales wat e moakt het.
29 Wat mout we n ontzag veur de Heer hebben, wat is hai groot,
wat is zien macht wonderboar!
30 Verheerlek de Heer en pries hom zo veul as t kinst,
want hai gaait die altied te boven.
Verheerlek hom mit ale kracht dijstoe hest,
wor der nait flaauw van, want t is nooit genogt!
31 Wèl het hom zain? Wèl kin hom beschrieven?
Wèl moakt hom zo groot as hai is?
32 Veul is verburgen, groder nog as dit,
van zien waarken zain we mor n beetje.
33 De Heer het ales moakt,
en aan vrome mensken het hai wieshaid doan.
Hier volgt n loflaid op veurolden.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 44
01Loat ons vernuimde manlu priezen,
ons veurolden, geslacht noa geslacht.
02De Heer het heur n bult glorie toupaart,
heur van t begun òf aan groot moakt.
03Der wazzen heersers over keunenkrieken,
manlu vernuimd om heur kracht,
roadslu vol inzicht,
verkundegers van wat profeten zeggen,
04laaiders van t volk deur heur road
en deur heur verstandeg onderricht van t volk -
klouk wazzen heur woorden bie heur onderwies.
05Der wazzen lu dij meziekwiezen bedochten,
en mensken dij spreuken vastlegden,
06riek volk mit zeggenschop,
vredestichters in heur aigen lougen.
07Aalmoal werden ze prezen deur lu dij dou leefden,
ze wazzen tröts van heur tied.
08Gounent van heur luiten n noam noa,
zodat heur lof nog aaltied verkundegd wordt.
09Aan aandern wordt nait meer docht,
ze binnen verswonnen of haren ze nooit bestoan,
of wazzen ze nooit geboren;
en net zo verging t heur kinder.
10 Mor eersten wazzen barmhaarteg,
heur rechtveerdeghaid wer nait vergeten.
11 Heur noam blift heur noageslacht bie,
heur noazoaten binnen heur goie aarvenis.
12 Heur noageslacht holdt zok aan t verbond,
heur noazoaten hebben dat aan heur te daanken.
13 Heur noageslacht blift aaid bestoan,
heur goie noam zel nait oetwiskt worden.
14 Ze worden in vree begroaven,
heur noam leeft deur van geslacht op geslacht.
15 Van heur wieshaid zellen volken vertellen,
gemainschop zel heur lof verkundegen.
16 De Heer haar n bult mit Henoch op en hai wer wegnomen,
n volmoakt veurbeeld van inkeer veur ale geslachten.
17 Noäch wer veurbeeldeg en rechtschoapen bevonden,
in tied van Gods gram kwam hai veur aandern in stee.
Dou zundvloud kwam,
bleef der deur hom n rest van eerde beholden.
18 Mit hom wer n aiweg verbond sloten,
dat nait weer ale leventege wezens deur n vloud wegvoagd worden zollen.
19 Abraham is oartsvoader van n haile sjène volken,
te gouder noam en foam ston hai bekend.
20 Hai huil hom aan Alderhoogste zien wet,
en haar n verbond mit hom.
Dat verbond het hai in zien liggoam sneden,
en dou e oetperbaaierd wer, bleef e traauw.
21 Doarom het de Heer hom der n aid op doan,
dat in zien noageslacht de volken zegend wezen zollen.
Hai zol heur zo groot in tal moaken as t stof van eerde,
zien noageslacht net zo hoog zetten as steerns,
heur n gerechteghaid geven van zee tot aan zee,
van revier òf, aan oetènnen van wereld tou.
22 Aan Isaak verzee hai t zulfde,
om Abraham, zien voader.
Ook luit e t verbond en zegen veur ale mensken,
23 op kop van Jakob rusten.
Deur zien zegen aanveerdde hai hom,
en gaf hai hom n gerechteghaid,
dat e verpaartte onder de twaalf stammen.
Hai raip oet Jakob n barmhaarteg man,
doar elkenain mit op haar,
|
Wieshaid van Jezus Sirach 45
01dij bemind was bie God en bie mensken:
Mozes - zegend is zien heugenschop.
02Hai het hom gelieke veul eer geven as engels,
en hom zo veul macht geven dat zien vijanden veur hom trilden.
03As Mozes t vruig, dee e votdoalek n wondertaiken,
hai het hom grootmoakt veur keunenks.
Hai gaf hom geboden veur zien volk,
en luit hom zien heerlekhaid zain.
04Om zien vertraauw en beschaaidenhaid het hai hom haailegd,
hai het hom kozen oet ale mensken,
05en hom zien stem heuren loaten,
hai brochde hom in n swaarde wolk,
en gaf hom doar mit aigen handen zien geboden:
wet dij levent en kennes geft,
dij Jakob onderricht in t verbond,
Israël zien veurschriften leert.
06Aäron, Mozes zien bruier oet stam van Levi,
muik e net zo haaileg as Mozes.
07Hai sloot mit hom n aiweg verbond,
en muik hom priester van zien volk.
Hai zegende hom mit weerdeghaid,
en gaf hom n schitternd klaid om te droagen.
08Hai bòide hom aan in volsloagen heerlekhaid,
en onderschaaidde hom mit taikens van macht.
Hai gaf hom n linnen broek, n bovenklaid, n priesterschoet,
09hai hong hom grenoatappels om,
mit n haile bult golden bèltjes der tussen,
dij rinkeln zollen as e laip,
dij klinken zollen in tempel,
as taiken veur zien volk.
10 Hai hong hom n haaileg klaid om,
mit gold, blaauw- en roodsangen bestikt,
t waark van n beduurder;
taas van oordail op bòrst,
mit doar oroakelstainen van woarhaid in;
11 n klaid weefd van karmienrode wol,
t waark van n vakman;
mit kostboare stainen, sneden as zegels,
in gold zet, t waark van n goldsmid,
mit letters der inkaarfd as aandenken,
ain veur elke stam van Israël.
12 Hai haar n golden kroon boven op zien tulbaand,
mit doar inkaarfd t zegel van zien touwijden,
n prachteg eerbewies, n machteg waarkstok,
n lust veur t oog, zo riek versierd.
13 Zukswat moois het ter véúr hom nooit west,
en in aiweghaid zel gain boetenstoander t droagen;
allenneg zien noazoaten,
bloots zien noageslacht, veur aiweg en aaid.
14 Aäron zien ovvers mouten haildaal opbraand worden,
twij moal doags, elke dag vannijs.
15 Mozes wijdde hom tou priester,
en zaalfde hom mit haailege eulie.
Mit hom wer n aiweg verbond sloten,
en mit zien noageslacht:
zo laank as hemel bestaait, zellen ze de Heer as priester dainen,
om zien volk te zegen mit zien noam.
16 De Heer koos hom oet ale mensken
om hom ovvers te brengen,
lekker roekende ovvers as aandenken,
om verzoenen te bewaarken veur t volk.
17 Hai gaf hom zien geboden en veurschriften,
macht om Jakob zien getugenizzen te leren,
Israël mit zien wet te verlichten.
18 Boetenlanders werden in woestijn ofgunsteg op hom,
en kwammen gloeiend glìn in opstand:
Datan en Abiram heur manlu,
en aanhang van Korach.
19 De Heer zag t en t zinde hom niks,
hai verrinnewaaierde heur deur zien glìnne gram.
Hai gaf heur n taiken
deur ze in zien vlammend vuur te verteren.
20 Hai gaf Aäron nog meer eer
en dee hom n aarfdail.
Hai gaf hom eersten van nije vrucht
en benoam brood in overvloud.
21 Want Aäron en zien noazoaten moggen eten van ovvers aan de Heer,
dij hai heur gaf.
22 Mor in t volk heur laand kregen ze gain aigen gerechteghaid,
maank heur kregen ze gain paart,
want de Heer zulm, is heur bezit.
23 Pinechas, Eleazar zien zeun,
was daarde dij ale lof kreeg,
omdat hai heur aanpittjede ontzag te hebben veur de Heer,
en, dou t volk zok van hom ofkeerde,
mit aal zien moud en begaistern, vastberoaden bleef,
en t zo veur Israël weer in odder brochde.
24 Doarom wer mit hom n vrundschopsverbond sloten:
hai zol t haailegdom en t volk laaiden,
hai en zien noazoaten zollen hogepriester wezen,
deur ale aiwen hèn.
25 In t verbond mit keunenk David,
zeun van Isaï, oet stam van Juda,
gaait opvolgen van keunenk allenneg over van zeun op zeun,
mor Aäron zien opvolgen gaait over van geslacht op geslacht.
26 Mag de Heer joe wieshaid geven,
om zien volk rechtveerdeg te oordailen,
dat joen welvoart nait verswint,
en joen aanzain overgoan zel over ale geslachten.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 46
01Jozua, zeun van Nun, was n machteg kriegsman
en hai volgde Mozes op in t amt van profeet.
Hai was, krekt as zien noam al zegd:
n groot redder van God zien oetverkoren volk;
man dij vijanden ofstrafte dij op heur ofkwammen,
hai gaf Israël n aigen stok laand.
02Wat was e glorieriek dou e zien haand opstook
en zien sweerd trok tegen de steden.
03Wèl eerder was zo vastberoaden as hai?
Hai stree de Heer zien oorlogen.
04Het zien haand zun nait tegenholden,
en wer ain dag nait net zo laank as twij aandern?
05Hai raip hoogste heerser aan
dou e van ale kanten deur zien vijanden bedraaigd wer.
Machtege Heer verheurde hom:
hai luit hoagelstainen valen mit koegelsgeweld.
06Hai taaisterde vijand mit oorlog
en brochde zien tegenstanders om op baarghelgen;
zo luit e volken kracht van zien woapens vuilen,
omdat ze oorlog voerden tegen de Heer.
Jozua vertraauwde ja haildaal op de Machtege.
07Al in Mozes zien tied teunde hai zien traauw,
hai en Kaleb, Jefunne zien zeun:
ze verzetten zok tegen t volk,
weerhuil t van zunde
en muiken n èn aan t kwoalek gekloag.
08Van zèshonderddoezend man voutvolk,
werden bloots zai baaident spoard
om t kontraain in te trekken:
t laand dat overlopt van melk en hunneg.
09De Heer gaf Kaleb kracht,
dij bleef tot op hoge older hom bie;
zo kon hai t baarglaand intrekken
en kreeg zien noageslacht t in aigendom.
10 Zo kon hail Israël gewoarworden
dat t goud is de Heer te volgen.
11 En rechters, elk mit zien aigen goie noam,
dijent maank heur dij zok nait mit ofgoden inluiten,
en zok nait ofkeerd hebben van de Heer -
mag heur heugenschop zegend wezen,
12 maggen heur bonken in t graf weer opbluien,
en heur eer en goie noam op heur noazoaten over goan.
13 Samuël, bemind bie zien Heer,
de Heer zien profeet, stelde t keunenkschop in
en zaalfde laaiders van zien volk.
14 Hai sprak recht over gemainschop noar de Heer zien wet,
en de Heer keek vrundelk noar Jakob om.
15 Deur t vertraauw dat e wekte, bleek hai n echte profeet te wezen,
aan zien oetsproaken kon men waiten dat hai n betraauwboar zainder was.
16 Dou zien vijanden hom van ale kanten bedraaigden,
raip hai machtege Heer aan
en brochde hai hom n zoeglaam as ovver.
17 En de Heer luit oet hemel vandoan dunder rollen,
en zien doavernde stem heuren;
18 hai verrinnewaaierde aanvoerders van Tyriërs
en Filistijnen heur laaiders.
19 Aleer Samuël veur aiweg rusten ging,
getuugde hai veur de Heer en dij dij zaalfd haar:
"Ik heb van gain mensk ook mor wat aannomen, èns gain sandoal."
Gain mensk het hom beschuldegen doan.
20 Joa, alderdeegs noa zien dood profetaaierde hai
en zee keunenk aan hou e aan zien èn kommen zol;
hai luit zien stem klinken oet eerde vandoan,
om deur zien profetenwoord zunde en onrecht van t volk oet te wisken.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 47
01Noa hom treedde Natan op,
hai profetaaierde in David zien tied.
02Zo as t vet ofzunderd wordt van t vree-ovver,
zo wer David ofzunderd van t volk van Israël.
03Hai speulde mit laiwen of wazzen t bokjes,
en mit beren of wazzen t lammer.
04Het e in zien jonge joaren al gain reus doodmoakt
en schaande van t volk votnomen,
dou e mit zien slingerstain
dij snakker van n Goliat vermorzelde?
05Want hai raip de Heer, de Alderhoogste, aan;
dij gaf zien rechterhaand kracht
om n machteg kriegsman om te leggen
en macht van t volk te vergroten.
06Ze eerden hom om zien tiendoezenden
en prezen hom om zegens van de Heer,
deur hom n erekroon te geven.
07Want aan ale kanten reudde hai vijanden oet,
hai verrinnewaaierde zien tegenstanders, de Filistijnen,
en brook heur macht veur aaid.
08Bie aal zien doaden brochde hai daank,
mit zien haile haart bezong e zien moaker en haar hom laif.
09Hai stelde zangers bie t altoar op,
om mit heur stem mooie laiden klinken te loaten;
elke dag loaten ze loflaiden heuren.
10 Hai gaf aan feesten heur glaans,
hai stelde heur tieden vaast, veur t haile joar.
En haailege noam van de Heer wer prezen,
van vrouge mörgen òf aan weergaalmde t haailegdom.
11 De Heer nam zien zunden weg
en vergrootte zien macht veur aaid,
hai sloot n keunenkliek verbond mit hom
en gaf hom n eretroon in Israël.
12 Noa David kwam zien wieze zeun,
dij deur hom in ale rust wonen kon.
13 Salomo was keunenk in n tied van vree,
God gaf hom rust aan ale kanten
om n hoes te baauwen veur God zien noam,
om veur aiweg n haailegdom te vestegen.
14 Wat was ie wies in joen jonge joaren,
ie laipen al over van kennes as n revier.
15 Joen gaist besluig haile eerde,
en ie muiken hom vol mit spreuken en roadsels.
16 Tot aan aailanden t wiedste vot, strekte joen noam zok oet,
en ie wazzen bemind omdat ie vree brochten.
17 Haile landen stonden versteld
van joen laiden, spreuken, geliekenizzen en verkloarens.
18 Mor in noam van de Heer,
dij God van Israël nuimd wordt,
heb ie gold bie nkander brocht of was t tin,
zulver opstoapeld of was t lood.
19 Ie hebben joe ofgeven mit vraauwlu,
ie wazzen sloaf van joen liggoam.
20 Ie hebben joen eer besmotjed,
en joen noageslacht bevoeld,
dat ie brochten gram over joen kinder,
en störtten heur deur joen onwieshaid in ellèn.
21 Zo brook joen heerschoppij in twijen
en ontston mit Efraïm n opstandeg keunenkriek.
22 Mor de Heer gaf zien traauw nait over,
hai verbrekt ook nog nooit ain belofte.
t Noageslacht van dij e oetverkoren het, reudt e nait oet,
noazoaten van dij van hom holden, vergraimt e nait.
Hai luit n rest over aan Jakob en n loot aan zien stam aan David.
23 Salomo wer bie zien veurolden te rusten legd,
mor hai luit zien volk n onwieze noa, n onverstand:
Rechabeam, dij deur zien roadsbesloet t volk in twijen scheurde.
En den Jerobeam nog, Nebat zien zeun!
Hai zette Israël aan tou zunde,
hai stuurde Efraïm n zundeg pad op.
24 Heur zunden werden zo groot in tal
dat ze votvoerd werden oet heur laand vandoan.
25 Ales laipen ze achternoa dat kwoad was,
mor op t lest werden ze straft.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 48
01Dou kwam Elia, n profeet as n vuur,
zien woorden braandden as n fakkel.
02Hai brochde hongersnood over t volk,
deur zien waarkstelleghaid veur de Heer muik e heur luddek in getal.
03Op de Heer zien odders huil e regen tegen,
en luit e drij moal vuur tou hemel oetkommen.
04Wat ging der n grode roup oet van joe, Elia, om joen wonderdoaden,
van wèl kin der zo hoog opgeven worden as van joe?
05Ie hebben ain dij sturven was, opwekt oet dood,
oet t dodenriek, op odders van Alderhoogste.
06Ie hebben keunenks te gronde goan loaten,
en lu van aanzain staarven loaten op heur zaikbèr.
07Op Sinai heb ie vermoanens heurd,
en op Horeb God zien oordailen.
08Ie hebben keunenks zaalfd om vroak te nemen,
en profeten om joe op te volgen.
09Ie werden opnomen in n dwirrelwind van vuur,
in woagen mit peerden van vuur.
10 Over joe staait schreven dat ie kloarstoan veur vaststelde tied,
om gram te stillen aleer e roazens wordt,
dat olders en kinder weer vree mit nkander hebben,
om Jakob zien stammen weer in t èn te helpen.
11 Gelokkeg binnen zai dij joe zain hebben,
en in laifde oet tied kommen binnen;
ook wie zellen wis leven.
12 Elia verswon in n dwirrelwind,
en Elisa wer vol van zien gaist.
Hai was in zien tied veur gain laaider benaauwd,
gainain kreeg hom in zien greep.
13 Niks ging hom boven zien macht,
alderdeegs dou e sturven was, profetaaierde zien liggoam nog.
14 Bie zien levent dee e wondertaikens,
ook noa zien dood was t wonderboarliek wat e dee.
15 Mor t volk kwam deur dit aalmoal nait tou inkeer,
t huil nait op mit zundegen,
tot t oet t laand vandoan wegvoerd wer,
en over haile eerde verstreud.
Bloots n luddek volk bleef der over,
mit n heerser oet t hoes van David.
16 Gounent van heur deden t goie,
mor aandern zundegden aal meer.
17 Hizkia verstaarkte zien stad
en laaidde der wotter in.
Hai deurboorde mit iesdern raif rotsen
en baauwde bakken om wotter te vergoaren.
18 In zien tied rukte Sanherib op,
dij stuurde zien rabsake.
Hai stook zien haand oet noar Sion,
en sluig in zien grootseghaid verwoande toal oet.
19 Dou trilde t volk van benaauwdens,
as n vraauw dij de vloagen het, zo trilden ze der over.
20 Ze raipen barmhaartege Heer aan
en stoken heur handen noar hom omhoog.
Haailege in de hemel verheurde heur vot,
en redde heur deur toudoun van Jesaja.
21 Hai versluig t leger van Assyriërs,
zien engel verrinnewaaierde dij.
22 Want Hizkia haar doan wat de Heer noar t zin was,
hai bleef traauw aan hou of zien veurvoader David leefde,
zo as profeet Jesaja veurschreven haar -
groot was dij en betraauwboar in zien viziounen.
23 In zien tied ging zun achteroet
en wer t levent van keunenk verlengd.
24 Deur zien machtege gaist zag hai leste dingen,
en sprak hai dij treuren in Sion, moud in.
25 Hai kundegde aan wat of ter gebeuren ging, tot in verste toukomst aan tou,
aleer t gebeurde, veurzee hai wat nog verburgen was.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 49
01Heugenschop aan Josia is as lekker roekende wierook,
deur n krudenmenger beraaid.
Proaten over hom is zo zuit as hunneg,
as meziek bie t wiendrinken.
02Hai ging t volk veur op weg van inkeer,
en muik n èn aan goddeloze verschrikkens.
03Hai richtte zok op de Heer
en verstaarkte vroomhaid in n tied van goddelooshaid.
04Boeten David, Hizkia en Josia
begingen ale keunenks van Juda ontelboare zunden.
Ze luiten wet van de Heer in steek,
en dou was t doan mit keunenkschop van Juda.
05Ze mozzen heur macht aan aandern ofstoan,
heur glorie aan n vremd volk.
06Dij stoken stad van t haailegdom in brand
en muiken stroaten leeg en verloaten.
07Dit was veurzegd deur Jeremia,
dij deur zien aigen volk tamtaaierd was.
Hai was al in moeke heur schoot wijd as profeet,
om oet te roppen, òf te breken en te verrinnewaaiern,
mor net zo goud om op te baauwen en te poten.
08Ezechiël zag n schitternd vizioun,
dij de Heer hom zain luit boven woagen mit cherubs.
09Ook brochde hai Job in herinnern,
dij aaid op t rechte pad bleef.
10 En den de twaalf profeten:
maggen heur bonken in t graf weer opbluien.
Want ze hebben Jakob moud geven
en t volk red deur hoop en vertraauw.
11 Hou zel we Zerubbabel priezen?
Hai was as n zegelring aan rechterhaand.
12 Zo is t ook mit Jozua, Josadak zien zeun.
Ze baauwden in heur tied t hoes van God,
richtten tempel op, wijd aan de Heer,
bestemd veur zien aiwege glorie.
13 Heugenschop aan Nehemia blift.
Hai baauwde muren dij instört wazzen weer op,
zette poorten mit grondels
en klanderde ons hoezen weer op.
14 Op eerde is ter gainent schoapen dij was as Henoch,
en ook hai wer van eerde wegnomen.
15 Ook is ter gain mensk geboren zo as Jozef,
laaider van zien bruiers, stiep en steun van zien volk.
Zien gebainte wordt mit zörg bewoard.
16 Sem en Set wazzen in eren bie mensken,
mor boven ales wat in scheppen leeft, staait Adam.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 50
01Simon, zeun van Onias en hogepriester,
klanderde bie zien levent t hoes van God vannijs op,
en verstaarkte in zien tied tempel.
02Hai legde t fonnement veur hoge muren,
n hoge steunmuur om t haailegdom tou.
03In zien tied wer n wotterbekken baauwd,
n vergoarbak zo groot as Zee.
04Hai zörgde der veur dat t volk nait onderging
en verstaarkte stad tegen belegeroars.
05Wat was ter n glaans om hom tou dou hai tou t Hoes mit veurhangsel oetkwam,
en zok omdraaide noar t volk!
06Den was e as n mörgensteern tussen wolken,
as n nijmoan tiedens n feest,
07as zun dij glìnstert op tempel van Alderhoogste,
as regenboog dij wolken glaans geft,
08as n roos in t veujoar,
as n lelie bie wotterwèl,
as n jonge twieg van Libanon in zummer,
09as brandende wierook op n vuurbak,
as n voas haildaal van oethoamerd gold,
versierd mit alderhande kostboare stainen,
10 as n olieveboom vol mit vrucht,
as n cipres dij tot aan wolken tou gruit.
11 As hai zien prachteg klaid aan haar,
oetdost was mit t mooiste wat ter mor is,
en opging noar t haaileg altoar,
muik e veurhòf van t haailegdom vol mit zien heerlekhaid.
12 As e ston bie vuurstee van t altoar,
den kreeg e doar ovverstokken van priesters aanlangd.
n Kraans van bruiers ston om hom tou,
as loden van cederbomen op Libanon,
om hom tou verzoameld as paalmbomen.
13 In volle pracht stonden ale noazoaten van Aäron,
van haile gemainschop van Israël,
mit in heur handen n ovver veur de Heer.
14 En as ze heur dainst bie t altoar doan haren,
t ovver veur Alderhoogste, de Aalmachtege, kloarmoakt,
15 stook hai handen oet noar schoal en schonk wien oet,
goot dij oet aan vout van t altoar:
n lekkere geur veur Alderhoogste, keunenk van aalmoal.
16 Den begunden noazoaten van Aäron te roupen
en op trompetten van dreven zulver te bloazen.
n Machteg geluud luiten ze heuren,
n aandenken veur Alderhoogste.
17 Votdoalek smeet t haile volk zok op grond,
boog daip deel veur zien Heer, aalmachtege God, Alderhoogste.
18 En zangers prezen hom mit heur stem,
hoog op klonk heur mooie zingen.
19 t Volk smeekte de Heer, Alderhoogste,
en beedde tou barmhaartege God,
tot dainst veur de Heer doan was,
vieren veur hom oflopen.
20 Den kwam Simon deel en stook handen oet
over haile gemainschop van Israël.
Hai sprak zegen van de Heer oet
en nuimde zien glorierieke noam.
21 En zai bogen vannijs deel,
om zegen te ontvangen van Alderhoogste.
22 Pries nou de God van aal wat bestaait,
dij overaal grode doaden dut,
dij ons van moeke heur schoot òf aan groot moakt,
en ons zien barmhaarteghaid blieken dut.
23 Mag hai ons bliedschop geven,
Israël vree doun in dizze tied,
zo as in doagen van eertieds.
24 Mag hai barmhaarteg veur ons wezen,
en ons bevrijden in dizze tied.
25 Twij volken heb ik n hekel aan,
en daarde is èns gain volk:
26 dij wonen in baargen van Samaria, Filistijnen,
en t onwieze volk dat in Sichem touholdt.
27 Lezzen in inzicht en kennes,
binnen opschreven in dit bouk
deur Jezus, zeun van Eleazar, zeun van Sirach.
Hai luit wieshaid opborreln oet zien haart.
28 Gelokkeg is hai dij mit dizze lezzen dounde is,
dij ze in zok opnemt, wordt wies.
29 Dij der noar dut wordt staark in ales,
want ontzag veur de Heer wist die t pad.
De Heer geft wieshaid aan vrome lu.
Te priezen is de Heer veur aiweg en aaid. Amen.
n Gebed van Jezus, zeun van Sirach.
|
Wieshaid van Jezus Sirach 51
01Ik wil joe grootmoaken, Heer, mien keunenk,
ik wil joe priezen as mien God en redder,
ik moak joen noam groot.
02Ie binnen mien helper en beschaarmer,
ie hebben mie van ondergang red,
van struup van tongen dij kwoadspreken,
van lippen dij laigen.
Tegen mien vijanden heb ie mie beschaarmd,
03in joen barmhaarteghaid zo roem en rij,
deur joen grode noam heb ie mie verlöst,
oet struup van dij mie opvreten wollen,
oet haand van dij op mien levent bejagd wazzen,
oet ale verdrokken dij mie overkwam,
04oet n vuur dat mie smoorde,
n dikke brand, dij ik nait aanstoken haar,
05oet daipte van t dodenriek,
van onnure tongen, van leugenproat,
06van piel van kwoade tongen.
Ik kwam stoef bie dood;
t dodenriek, zo daip, was vlak onder mie.
07Ik wer van ale kanten insloten, der was gain helper te bekennen,
ik zöcht noar hulp, gainent dij hom gaf.
08Dou dochde ik, Heer, aan joen barmhaarteghaid,
aan joen weldoaden, deur joe bewezen van begun òf aan.
Ie helpen dij onverzeddelk op joe hopen,
ie redden heur oet haand van deugennaiten.
09Ik stuurde mien smeekbee van eerde omhoog,
ik smeekte om verlözzen van dood.
10 Ik raip de Heer aan:
"Ie binnen mien voader,
loat mie nait in steek op dag van mien dood,
nou gainent mie helpt tegen hoogmoudege lu.
11 Ik zel joen noam altied priezen
en n daanklaid veur joe zingen."
Mien gebed wer verheurd,
12 ie hebben mie van ondergang red,
oet benaauwdens verlöst.
Doarom zel ik joe daanken en priezen,
noam van de Heer zel ik grootmoaken.
13 Dou ik nog jonk was, eer ik aan raais ging,
zöcht ik in mien gebeden vrijoet noar wieshaid.
14 Stoande veur tempel beedde ik om heur,
aan t èn tou zel ik noar heur zuiken.
15 As ze weelderg gruide as n droef dij vrucht zet,
verheugde ik mie over heur.
Ik ging op t rechte pad,
van mien jonge joaren òf aan heb ik heur spoor volgd.
16 Ik huifde mor te lustern om van heur te leren,
ik heb n bult onderricht kregen.
17 Zai het mie veuroet brocht;
dij mie wieshaid geft, zel ik eren.
18 Ik legde mie der op tou heur te volgen,
ik zöcht t goie en kwam nait mit sneue neus te stoan.
19 Ik heb om heur vochten
en wet stip noaleefd.
Ik stook mien handen omhoog noar hoge hemel,
en vernam dat ik mor n beetje van heur wos.
20 Ik richtte mie op heur,
en deur mie te zuvern, heb ik heur vonden.
Van begun òf aan gaf ze mie inzicht;
doarom wor ik nait allenneg loaten.
21 Ik was inwendeg vol onrust, ik wol heur zuiken;
zodounde heb ik n kostboar goud bekommen.
22 De Heer gaf mie as loon n stem;
doar zel ik hom mit priezen.
23 Kom bie mie, ie dij niks waiten,
en neem joen intrek in mien leerhoes.
24 Woarom heb ie nog verlet
en is joen gaist zo dörsteg?
25 Ik roup joe op:
zörg dat ie wieshaid kriegen,
ie huiven der niks veur betoalen!
26 Leg heur jok bie joe op nek,
loat joen gaist onderrichten.
Wieshaid is stoef bie.
27 Zai mit aigen ogen dat ik ter hoast gain muite veur doun huifde,
en veur miezulm volop rust vonden heb.
28 Dou mit aan t onderricht,
den zel ie schatten aan zulver kriegen,
ie zellen n bult gold ontvangen.
29 Wees blied over barmhaarteghaid van God,
schoam joe nait hom te priezen.
30 Dou joen waark veur tied ter heer is,
en hai zel op dat stuit joe belonen.
|
|
